Beleggers kunnen kiezen uit grofweg vier soorten activa, namelijk geld, obligaties, aandelen en onroerend goed.

Economen gaan ervan uit dat beleggers rationeel zijn en vaak zijn ze dat ook. Een rationele belegger kiest dus eerst voor cash, als hij hoge rente kan krijgen, en vervolgens voor obligaties, vooral als hij vermoedt dat die hoge rente straks wel eens voorbij kan zijn.

Dan kiest hij voor een zo lang mogelijke looptijd en, zouden sommigen zeggen, voor een hefboom en leent hij geld om nog meer obligaties te kopen.

Ondernemers zetten bedrijven op en concurreren om dat kapitaal van beleggers aan te trekken. Wanneer de rente hoog is heeft een belegger geen ondernemers nodig en wordt hij een rentenier.

Wachten of werken?
Het probleem is dat een land met vooral renteniers na een tijdje economisch inzakt. Dan gaat de rente naar beneden en krijgen de ondernemers weer hun kans. Wachten of werken? Onze cultuur heeft een hekel aan het zogenaamd slapend rijk worden.

Toch is dit een wezenlijk onderdeel van het kapitalistische systeem. Maar gelukkig zijn daar de politiek correcte waardeoordelen die dit soort gedrag sinds de Tweede Wereldoorlog verbieden.

Vergeet niet dat een eeuw geleden inkomstenbelasting in de meeste industrie landen nog een nieuw idee was. Slapend rijk worden is een klassiek idee. Het bestaat al heel lang, wat veroverd of verdiend was werd met het wetboek in de hand verdedigd.

Tegenwoordig zijn we tegen geweld maar ook tegen verdediging van privé bezit dat slapend rijk worden mogelijk maakt.

De tijden zijn veranderd.

De rente is nu laag. Dat is goed voor ondernemers, want beleggers denken dan, zodra ze het gevoel krijgen dat de wereld niet zal vergaan, dat hun geld overal meer zal opbrengen dan in cash of obligaties. Daarom steeg de beurs in het vorige kwartaal.

Hoewel de korte rente nog steeds laag is en zelfs in Europa nog een stuk lager kan, bijvoorbeeld 50% lager als we net zo hard willen stimuleren als de Amerikanen, is de lange rente de afgelopen weken flink gestegen, zoals we hier ook hadden voorspeld (Zie Bondbubbel en geloofkloof

Van 3% naar 4%
Wanneer de tienjarige rente in de VS in een maand van 3% naar 4% stijgt is dat een harde en snelle stijging. Wie tien jaar vast zit op 3% krijgt een kwart minder dan wie instapt op 4% en maakt meteen een fors koersverlies op zijn obligaties. Allemaal binnen een maand.

Renteniers hebben de politiek correcte wind niet mee. Wie kapitaal vergaart en dat in huizen belegt is een huisjesmelker. Wie coupons knipt, in de figuurlijke zin dan, is een rentenier.

Hebt u ooit een rentenier gezien die gecast werd in de rol van een vurige minnaar met een gevoel voor poëzie? Nee. Het is altijd een duffe, corpulente man en hij treedt het liefst op in een negentiende eeuws toneelstuk.

De Ondernemer
Nee, dan de ondernemer. Joseph A. Schumpeter, de econoom die de Ondernemer van een hoofdletter voorzag, maakte van hem een held. Niemand had toen nog van Silicon Valley gehoord en nog minder van Sand Hill Road, waar de durfkapitalisten hun kantoren hebben.
Schumpeter hield van vrouwen.

Ondernemers staan erom bekend dat ze ook graag meer dan alleen markten veroveren. Adrenaline is hen niet vreemd. Beleggers hebben de keuze. Ze kunnen investeren in de ondernemingen van Schumpeter’s helden of in de coupons van de bedrogen echtgenoten uit een boulevardklucht van Feydau.

In de afgelopen drie maanden werden de aandelen van Schumpeter weer meer waard, small caps voorop. Gevallen Engelen presteerden beter dan solide balansen.

Tegelijkertijd werden particulier beleggers eerst bevestigd in hun geloof dat obligaties geen risico inhouden en vervolgens teleurgesteld.

Welke kant gaan we op in het derde kwartaal?

Wij weten het niet, maar in de volgende aflevering van deze serie gaan we toch een poging doen om wat verder te kijken.

Daarvoor gaan we te rade bij Bill Gross, de grootste en meest politiek correcte belegger ter wereld.