De G20 woedt in Toronto. Betogers betogen tegen de banken. De deelnemers doen hun best om eensgezind te klinken maar dat zijn ze niet. Problemen worden ontkend en gebagetelliseerd tot ze te groot zijn om ontkend te worden.
De leercurve van een democratie is kostbaar. Pas als iedereen overtuigd is dat iets niet meer kan, komen de echte maatregelen. Telkens weer moeten we denken aan Robert Merton, de Merton met een K als tusseninitiaal, vader van de Nobelprijs winnaar die het financiële systeem bijna liet ontploffen in 1998. De huidige crisis is een typisch geval van de wet van Unintended Consequences, van Merton. Het idee stamt uit 1936 maar is razend actueel. Gedreven door winstmotief zoeken spelers altijd een manier om het systeem te bespelen. Gaming is nu een algemeen bekend idee. Zo ontstond de kredietcrisis immers. Zo kon Griekenland met onze goedbedoelde hulp zich in de ellende werken waar we nu niet meer uitkomen. Althans, niet tijdens deze G20.
Wat verbazend is in deze markt, is het perceptie probleem. Er is niets nieuws behalve BP. BP tikte overigens vrijdag een nieuwe low aan en blijft beleggers fascineren. Het debat rond BP is sterk aan golfbewegingen onderhevig. Zo is er nu een nieuwe golf van angst, namelijk dat de Engelsen, die vinden dat de Amerikanen BP bashers zijn, BP uitstel van betaling laten vragen. Dat lost een hoop problemen voor BP op. Maar als BP inderdaad, zoals een aantal Amerikaanse populisten wil, failliet zou gaan dan kan dat een schokgolf veroorzaken die erger is dan die van Lehman, schrijft Carolyn
Maar Griekenland is niet nieuw, de Griekse onmacht is niet nieuw, want we hebben dat hier tot in den treure beschreven. De onmacht van Europa is ook niet nieuw. De situatie in Spanje is niet nieuw. Eventueel zou je kunnen zeggen dat de malaise tussen Frankrijk en Duitsland nieuw is. Lang leve de televisie want we hadden hier al eerder over het debat dat we zagen tussen de Duitse en Franse ministers van financiën.
Het gezicht van Christine Lagarde was zo krampachtig, haar woordkeus zo politiek en haar verzekering dat alles gâteau en ei was zo gehaast, dat je daar alleen maar uit kon concluderen dat dit niet goed gaat. De Frans-Duitse as is de basis van Europa en van de euro. Die basis gaat niet goed. Daarom stijgt goud weer, gaan de bunds omhoog en gaat de aandelenmarkt omlaag.
We zijn de afgelopen week alleen nog negatiever geworden over de aandelenmarkten en over de Westerse economische situatie in het algemeen. Bij Inveztor weten we dat we een paar enorm mondige lezers hebben die ons dit kwalijk nemen. Trek uw eigen conclusie. We kunnen niets anders doen dan naar eer en geweten vertellen wat we denken en waarom. Via de PolderPortefeuille en deGoudKapitalist geven we dan een idee van hoe we het doen.
Onder de oppervlakte van de financiële wereld borrelt het. Je hoort weinig meer over Griekenland maar maakt u zich geen zorgen, dat komt wel weer en misschien sneller dan u denkt. We zitten nog steeds op de lijn die we sinds januari aanhouden met Griekenland: reddeloos verloren. Als er ooit een land was dat een devaluatie kandidaat is dan is dat Griekenland. Die devaluatie moet dan gekoppeld zijn aan intensieve hervorming van het belastingstelsel en de econonomie.
Er is geen andere oplossing denkbaar, behalve varianten daarop, zoals een default gekoppeld aan hervorming. Die default is heel slecht voor het Europese en Engelse bankensysteem want die banken zitten vol Grieks papier waar ze niet meer uitkunnen. Een default betekent dat ze daar 45, 50 of 60% van mogen afboeken. Maar zo werken banken niet, die blijven liever eigenaar van iets dat ze niet hoeven af te waarderen maar dat ze kunnen doorschuiven. Liever leningen waarvan elke bankier nu allang weet dat ze nooit betaald kunnen worden op de boeken houden, want als we allesmarked to market gaan doen dan hebben we een probleem. Maar dat moet nu gaan gebeuren met publicatie van stress tests in Europa.
Helaas hebben we het alleen over de 25 grootste banken. Daar zit ook wat gezonds bij, er zit veel ellende bij de Tweede Divisie, de Länder en de Cajas, de Spaanse hypotheekbanken. Daar zit veel van de pijn. De Europese overheden willen de banken beschermen en de burgers laten betalen. De Duitse tegenstemmers vinden dat niets, de Eurosceptische populisten in Duitsland en Engeland juichen bijna van verontwaardiging.
En wanneer banken elkaar niet meer vertrouwen handelen banken niet meer met elkaar, dat doen ze dan liever met de ECB. We lopen nu het risico dat deze crisis in Europa goed doorzet, want verlies van vertrouwen dat nog niet echt hersteld is gaat heel snel. De spread van Griekse leningen over Bunds is weer naar een record. De aandelenmarkt is, dat zeggen we al een tijdje, nu slechts een derivaat van de credit markten.
Azië loopt geweldig, geen twijfel aan. Bedrijven die obligaties kunnen uitgeven hebben balanzen als nooit tevoren. Hun kosten zijn getrimd, hun financiële ratio’s zijn goed, de winstvoorspellingen zijn mooi en dat is een wereldwijd fenomeen. Wat gaat hier gebeuren?
Beleggers zijn gevoelig voor de souvereine ellende in Europa. Maar dat is niet alles. Deze week was gewoon erg slecht. Er zou zo een tweede dip in de Amerikaanse huizenmarkt kunnen komen en het consumentengedrag in de VS oogt enorm vermoeid, als we naar de cijfers van de afgelopen dagen kijken. We zien de matheid dan ook doorzetten en de G20 kan in deze context weinig bereiken behalve ontwrichting van het verkeer in het Centrum van Toronto en een collectieve depressie bij exploitanten van hotdog stands die hun weekend omzet mislopen.
Arm rijk Toronto. Vanavond horen we hoe de G20 tussen Duits/Engelse bezuiniging en Franco-Amerikaanse stimulering hebben kunnen laveren en hoe het centrum van Toronto is toegetakeld. Ki is daar ons favoriete Japanse restaurant. Hetzelfde geldt voor Sprott en Faber, die we daar wel eens tegenkomen. De value buy op de sake kaart is de sake die Japanse families in Oregon maken. Even heerlijk als de Japanse sakes, maar voor de helft van de prijs. Gelukkig kan er niet zoveel kapot in Toronto’s centrum. Een duffe stad. Peter Ustinov noemde Toronto “New York run by the Swiss”. Dat was in 1987. Er is niet veel veranderd, behalve dus die goede Japanse restaurants.
Wanneer er geen vooruitgang komt bij de G20 is dat opnieuw niet bemoedigend voor de aandelenmarkt. We zijn dan ook opnieuw long bundfutures en, hoe raar dat ook klinkt, de Amerikaanse 10 jaars obligaties. Want we denken dat er met geen mogelijkheid rente verhoogd kan worden.
Zelfs Noorwegen stopt daarmee, zo kondigde de Noorse Centrale Bank afgelopen week aan. We zijn positief op NOK, Aziatische valuta rond China, de Zwitserse franc, een beetje ook de Canadese dollar en we zien net zoals u de problemen rond de euro en de dollar. Ik ben zelf long NOK, Singapore Dollar (SGD), de Swissie en de Loonie (dat is Canada) en long noch short de dollar en de euro. We denken dat de euro zo een beweging naar 1,25 kan maken en dan ook kan doorbreken naar de 1,30. Dat zegt weinig over de gezondheid van de euro, alleen iets over een crowded trade op euro/dollar 1,20.
De NOK en de Loonie zijn allebei valuta met een solide economie en een grondstoffen randje. De SGD is een speculatie op een beetje herwaardering in China, wat stimulering daar van de lokale markt en het feit dat omliggende economiën die daarvan profiteren, zoals Singapore, Korea en ook Indonesië, dan ook hun valuta hoger kunnen laten gaan. De won en de rupiah zijn moeilijk te bespelen voor u en ook voor ons. Daarom doen we de SGD die te handelen is via forwards of cash. We kijken naar een Indonesië ETF, want we zijn erg bullish op die economie.
Premier Gillard nam het roer over van Kevin Rudd. Rudd was tot voorkort bijzonder succesvol in Australië. Zijn bijnaam was 24/7 Kevin, vanwege zijn werktempo. Maar Rudd kwam met het idee om een superbelasting in te voeren voor de mijnbouw industrie net toen degrondstoffen markt tekenen van vermoeidheid begon te vertonen. De Canadezen, altijd klaar om te helpen, organiseerden als seminars voor mijnbouwers die hun business naar de vriendelijkere financiële contrijen van Canada wilden verplaatsen.
De wisseling van premier in Australië is goud voor de Ozzie, de Australische valuta. Die komt dan in het mandje van en met de Loonie, bij de grondstoffenvaluta. Al deze valuta zijn zelf te klein en illiquide om reservevaluta te worden voor de wereld. Maar gelukkig zijn wij maar een heel klein spelertje en voor ons zijn ze allang onze reservevaluta. Zo kunnen we heel liquide blijven en toch aan een aantrekkelijk rendement komen.
Thijs Klein Tank schreef eerder deze week over opmerkelijke technische bewegingen op de goudmarkt. Dat leidde tot een discussie. We zijn altijd bang om naar ruis te luisteren en daar onzin uit te concluderen. Meer ruis dus. Maar The Plunger is, integenstelling tot wat sommigen misschien denken vanwege die bijnaam, iemand die niet vaak met een uitgesproken directionele convictie komt. Dat deed hij wel met goud, dat voor de derde keer de barrière van de 1250 nam. Goud ging daar doorheen, vrij overtuigend zelfs. Dan ben je dus uitgebroken en dan wordt de voormalige weerstand een bodem.
Klik om te vergroten
En toen zakte de markt opeens heel snel in. Goud raakte 1231 en ging gisteren opeens in één keer heel snel weer naar de 1248. Rare bewegingen. Het lijkt ons dat de goudmarkt opeens een harde tik kreeg bij die top maar dat er vervolgens, parallel met de opnieuw opkomende perceptie van ellende in Europa, weer flinke kopers kwamen. Of gewoon ruis, narrative fallacy. Wat dat laatste betreft ziet u hier een recent verhaal van Taleb.
Aan het eind van de week zagen we goud weer naar een quasi top gaan, op $1256. The Plunger blijft erbij dat dit allemaal raar is en hij vertrouwd de goudmarkt nu voor geen meter. Of liever gezegd, voor geen ounce.
De euro steeg ten opzichte van de dollar, naar $1,235. Maar die stijging wil niets zeggen, noch over de euro noch over de dollar. Immers, vergeleken met een half jaar geleden is de euro niet meer een serieus alternatief voor de dollar. Maar wat is "niet serieus"? Laten we uitgaan van een serieuze haircut van 80%. Dat klinkt raar, maar economen constateren dat nog maar 20% van het euro valutabestand aanspraak op reservestatus kan maken. Dan hebben we het eigenlijk alleen maar over Duitsland. Je hoort ook geen Opec leiders meer praten over vervanging van hun olie/dollardenominatie in euro’s. Saddam Hoessein was daar destijds toch een voorstander van, maar wellicht om andere redenen.
Een zwakke euro is goed voor Europa maar slecht voor China. De potentiële revaluatie van de renminbi wordt nu belemmerd door de belangen van de Chinese exportsector. De daling van de euro maakt korte metten met hun flinterdunne marges. Vanwege die dunne marges en vanwege de angst voor speculatieve inflatie in China, zit de aandelenmarkt daar allang weer in een soort double dip.
De kans bestaat dat China een ongelooflijke schok gaat meemaken en iedereen pessimistisch wordt. Maar voordat we daarmee te maken krijgen constateren we dat China al veel langer in een bearmarkt zich, net zoals in de vorige cyclus. Daarom bestaat er een kans dat China hier ook weer eerder uit zal komen, net wanneer wij weer in een recessie duiken.
[grafiek] Klik om te vergroten
Dit is geen voorspelling. Maar op zich geen ongezonde situatie in een heel ongezonde wereld.
Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: long goud, bundfutures, 10 yr T-Note futures, CHF, NOK, SGD, CAD en geen positie in overig genoemde fondsen.
Michael Kraland 