« Il y a de l’eau dans le gaz »
Franse uitdrukking : “daar komt gedonder van”

We hebben een geweldige meedenker op deze site en deze stukjes over de nutsbedrijven zijn dan ook bedoeld als hulde aan fff. Hij is hier de belegger die er het meest van weet en we wachten dan ook op zijn commentaar.
In dit stuk willen we wat achtergrond geven en zo uitleggen waarom we denken hoe het gaat lopen.

Eerst wat geschiedenis. Dankzij een centralistische regeringscultuur gekoppeld aan een unieke ingenieurscultuur had Frankrijk ooit twee grote waterbedrijven. Gemeentes aten uit hun hand, enveloppen werden onder de tafel geschoven en iedereen was blij en corrupt.
Opeens bleek dat hun businessmodel vrij uniek was, dat er behoefte was aan schaal in de wereld en de waterbedrijven, de Générale des Eaux en de Lyonnaise des Eaux, gingen uitbreiden in het buitenland.

Maître du Monde
De Générale des Eaux was een conglomeraat dat onder leiding van Guy Dejouany overal zijn vingers in had. Maar een ambitieuze Lazard-bankier nam het roer over van Dejouany. Het conglomeraat werd opgeruimd. Duf en ouderwets en het zorgde voor een discount. Waterbedrijf ? Ook duf, wegdoen dus en dat werd Veolia. De rest van de Générale des Eaux was inmiddels Vivendi Universal geworden, sinds deze week weer gewoon Vivendi en de bankier was Jean-Marie Messier, bijgenaamd J5M (Jean-Marie Messier, Moi Maître du Monde). Hoogmoed kwam voor de val.

De Lyonnaise, onder leiding van Jérôme Monod, een Gaullist, fuseerde met Suez, die actief was in banken (Indosuez) en als nutsbedrijf. Suez doet ook in gas en nam in België het nutsbedrijf Electrabel over, parel van de beurs van Brussel. De Belgen hebben er nog steeds de smoor over in. De Belgische tycoon Albert Frère is hier een meesterlijke belegger achter de schermen, actief bij Bertelsmann, met LVMH-grootaandeelhouder Bernard Arnault in topchâteaux Yquem en Cheval Blanc, grootaandeelhouder van Groupe Bruxelles Lambert en onlangs de man die de Taittinger-familie haar eigen bedrijf, de Société du Louvre, dwong te verkopen.
Jérôme Monod verliet het bedrijf en werd de éminence grise van President Chirac en de grote pleitbezorger van de voorgenomen fusie.
Suez raakte in gesprek met Gaz de France (GdF), al drie jaar geleden.

Rood monster
Gaz de France maakte toen nog onderdeel uit van EdF/GdF (Electricité de France/Gaz de France), de nationale nutsmastodont.
Een groot probleem van de huidige Franse regering is hoe ze greep kan krijgen op zo’n monster, dat geregeld staakt, ondanks de beste arbeidsvoorwaarden die we ons kunnen voorstellen. Dankzij actie van De Gaulle, die vlak na de oorlog bang was voor een communistische staatsgreep, werd het personeel zoet gehouden met de beste primaire en vooral secundaire arbeidsvoorwaarden. Daarbij kwam een subsidie van 1% van de omzet voor de personeelsvereniging die uitgroeide tot een bedrijf met 3000 werknemers en een bolwerk van communistische corruptie is.
Het zou niet fair zijn alleen de Gaullisten hiervan te beschuldigen.

Na veel stakingen is de huidige regering er inmiddels in geslaagd om GdF en EdF te ontvlechten. Enfin, er zijn nog 55.000 mensen die voor beide bedrijven werken, maar wie daarop let is een kniesoor. GdF kwam succesvol naar de beurs, maar middels een wet kondigde de Franse regering aan dat 70% van het bedrijf in overheidshanden zou blijven. Dat was om de vakbonden te vriend te houden. EdF kwam eind vorig jaar naar de beurs en eigenlijk mislukte die beursgang want de koers bleef lang op € 32 hangen. Nu is het aandeel hot, om precies dezelfde redenen die beleggers aanvoerden om hun afwijzing van EdF te rechtvaardigen. Voor een eerdere column hierover (Electric Ladyland) klik hier.

Inmiddels is Pierre Gadonneix, de baas van GdF, nu baas van EdF. Hij was al een jaar of drie in gesprek met Gerard Mestrallet, de baas van Suez. Drie jaar geleden was Suez in levensgevaar, nu gaat het bedrijf, na een lange herstructurering, weer goed en wil iedereen het aandeel hebben.

Grazie
Enel kondigde keurig van te voren aan dat ze Suez wilde kopen. Premier Berlusconi belde zelfs, zo horen we, met premier De Villepin.
Het is natuurlijk een beetje naïef om, als je een bank wilt overvallen, eerst even te bellen. Maar ja, als je het niet doet, zoals meneer Mittal, dan krijg je allemaal nare opmerkingen, die nog maar nét door de beugel kunnen. Of nét niet.

Enel belde, want EdF had eerder in Italië Montedison gekocht. Ook daar werd het één en ander geroepen, maar de Italianen en Fransen spraken af dat er voortaan reciprociteit zou zijn. EdF is nu actief in Italïë, maar Enel niet in Frankrijk.

Voor de Franse regering is de weekendfusie een goede zet. Alle vriendjes, Suez, GdF en EdF worden beschermd en de vakbonden worden verzwakt. Die roepen dan ook dat dit een verkapte privatisering van GdF is. Dat is het ook, goed gezien.
De staat kan nooit die 70% houden, dat staat vast, of ze moeten er een gasfabriek van maken. Een gasfabriek ‘Usine à Gaz” is in Frankrijk synoniem met een bord spaghetti, qua structuur dan.

Wie wordt er dan benadeeld ?
Het is natuurlijk niet erg netjes tegenover Enel.
Het is ook niet erg netjes tegenover aandeelhouders van Suez, die een hoger bod hadden verwacht.
Het is ook niet erg Europees, maar wel erg chauvinistisch. Kijk eens aan, Chauvin, soldaat van Napoleon, weer een Frans woord.
Net zoals electricien.
En blamage.

Michael Kraland

Michael Kraland is columnist bij Inveztor. Hij heeft geen positie in de besproken fondsen.