(Utilitaristisch georiënteerde lezers kunnen de eerste paragrafen overslaan tot u een teken krijgt weer verder te lezen.)

Henri Laborit (1914-1995), was een Franse bioloog, filosoof, etholoog en verfijnd waarnemer van het mysterie van het menselijk gedrag.
Het is onmogelijk om een etiket op hem te plakken, zo veelzijdig was hij. Gelukkig voor de semi-intellectuelen onder ons heeft hij ook zijn medewerking verleend aan een opmerkelijke speelfilm getiteld “Mon Oncle d’Amérique” van Alain Resnais, met in de hoofdrollen Gérard Depardieu en Nicole Garcia, mijn favoriete Franse actrice.

De film is opmerkelijk door de structuur, waarbij acteerscènes worden afgewisseld met betogen van Professor Laborit en beelden van laboratoriumratten tijdens experimenten. U kunt nu natuurlijk meteen doorgaan naar de volgende paragraaf want de kans is, statistisch, groot dat dit u allemaal niet zo erg interesseert.
Eén van de punten die de film maakt is dat menselijke gedragspatronen door onze dierlijke instincten bepaald worden. Of als u dat liever hoort, door onze reptiliaanse hersenen. Sindsdien is er dan ook het nodige aan onderzoek verschenen over dit onderwerp, zodat deze gedachte nu gemeengoed is.
Maar wat origineel is bij Laborit is hoe hij duidelijk maakt dat ons gedrag bepaald wordt door de onbewuste wens ten koste van alles onze biologische structuur in stand te houden.
Dat is niet zo moeilijk te begrijpen en ook niet moeilijk te onthouden voor degenen onder ons die zich nog niet met een mentale rollator voortbewegen. Kortom, een bereikbaar objectief voor de lezers die deze paragraaf niet hebben overgeslagen. Laborit’s ideeënwereld komt goed van pas wanneer we ons afvragen wat voor reacties we kunnen verwachten.

Zo ook bij stress. Stress treedt op, zoals Laborit laat zien, wanneer er geen uitweg is. Ratten die getraind worden op elektrische schokken die komen na een geluidssignaal worden ziek van de stress als er geen uitweg is maar passen zich snel aan als ze naar een ander kooitje kunnen lopen. De andere oorzaak van stress is onzekerheid.
Dat verklaart waarom mensen ziek worden als ze niet weten wat er met ze gaat gebeuren. Het verklaart de grote populariteit van Stalin, je weet immers waar je aan toe bent, en ook waarom mensen die lang gevangen hebben gezeten het soms niet prettig vinden om op latere leeftijd vrij te komen. Het verklaart in onze financiële wereld waarom mensen liever een drogreden aanvaarden die toeval verklaart dan opgezadeld te zitten met onzekerheid.
(Hoera ! Nu kunt u verder lezen, u hebt niets gemist)
Bruin Zweet wordt veroorzaakt door stress. Het is maar een uitdrukking, Bruin Zweet, dit even voor een paar lezers die geschokt waren wat mij verheugde. Wat een fijnbesnaard publiek.
Stress krijgen we als we bang zijn dat onze structuur bedreigd wordt. Of ons bestaan. Of als we in grote onzekerheid zitten. Goede leiders voorkomen stress bij hun mensen door onzekerheid weg te nemen.
De financiële leiders van onze wereld zijn ongetwijfeld goed, ze hebben er tenslotte voor geleerd, maar ze zijn er nog niet in geslaagd de angst van de participanten weg te nemen en zolang angst regeert en de Hebzuchtporsches in de garage staan blijven markten illiquide.

Neem nou wat wij vanochtend weer over ons heen krijgen. Standard & Poors doet een neerwaartse bijstelling van AAA naar CCC. Nu zijn er twee mogelijkheden. U bent niet bekend met notering van schuldpapier en dan hebt u nog even uitstel van stress. Of u bent hiermee bekend en dan gelooft u niet wat u leest. Zelf heb ik nog nooit zoiets gezien. Dat is een downgrade van 16 stappen.
Was u net gewend geraakt aan het begrip 20 standaarddeviaties (zie “Miskunde” op deze site) moet u dit weer verwerken.
S&P verlaagde de rating voor twee hypotheekgedekte CDO fondsen van Solent in London en Avendis in Genève omdat ze geen korte termijnfinanciering meer kunnen ophalen voor hun fondsen.

Het gaat om fondsen van respectievelijk $4,5 miljard en $5 miljard, dus heel iets anders dan een snippertje hedge fund van € 50 miljoen aan de Zuid-As dat in de problemen is.

Hoe kan het dat we een downgrade krijgen die zo enorm groot is ? Klopt het ratingsysteem dan wel ?
Nu denk ik dat het ratingsysteem helemaal op de helling gaat nog voor deze crisis voorbij is, want een systeem dat niet functioneert moet veranderen.

In de financiële wereld gaat dat wat sneller dan in de ambtelijke sfeer, maar onderschat ook daar het verzet tegen verandering niet.

Geen ratings betekent geen zekerheid. Geen zekerheid, zelfs geen schijnzekerheid meer.
Dat betekent stress en stress leidt tot de titel van dit verhaal.

Een volgende keer meer over Laborit en zijn boek L’Eloge de la Fuite.
Utilitaristisch ingestelde lezers kunnen troost putten uit het feit dat uitgever Sanoma haar prachtige blad Donald Duck steeds meer gaat positioneren als een mannenblad.
Geen posities