Wat een perfecte timing.
Het IMF publiceerde deze maand oktober een studie over systeemcrises. Smeltende banksystemen, valutacrises enzovoorts. Precies wat we nu meemaken.

Waarom zakt de euro zo? Is dit weer een valutacrisis? Hebben we een liquiditeitscrisis? Waarom gaan die banken om en waarom andere banken niet? Wie kan je nog vertrouwen?

Wanneer we uitleggen dat na de subprime ellende de CDS markt aan de beurt is moet je mensen uitleggen wat een CDS is (het is een kredietverzekering voor obligaties, Credit Default Swaps heten ze). Je moet uitleggen wie die dingen kopen (banken, verzekeraars, hedge funds en vermogensbeheerders). Je moet uitleggen dat die markt veel groter is dan de subprime markt en dat de verzekeringspremies door het dak zijn gegaan. En dat er geen enkele supervisie of regelgeving is.
Wanneer die markt tot stilstand komt durft niemand meer obligaties van anderen te kopen.

Idem voor de levensgevaarlijke derivatenmarkt. Die is nog groter, niemand weet precies hoe groot. Hij kan omvallen. Nu nog niet. Maar als iedereen bang is voor Counterparty Risk implodeert zo’n markt.

Fortis blijkt opeens een ramp. Hoe kan dat zomaar, uit het niets? Omdat het niet uit het niets kwam, Fortis had gewoon veel te veel slechte activa gekocht met veel te weinig kapitaal. De betere analisten wisten dat en lieten hun traders Fortis kapotbeuken.
Maar waarom dan nu pas al dat gedonder? Omdat het nu pas actueel werd toen het vertrouwen zoek raakte.
En kijk, daar zijn we weer een stuk verder. Dit is een vertrouwenscrisis. Niemand durft meer aan iemand geld te lenen en dan stopt het systeem en dan stopt de economie.

Een vertrouwenscrisis is niet zo moeilijk te bezweren. Maar dit is meer. We hebben immers te maken met een combinatie van factoren.
Een aantal banken en verzekeraars heeft zich immers vertild en ze zijn niet meer solvabel.
Dus hebben we ook een solvabiliteitscrisis.
Fortis had haar stinkobligaties rond de 95% gewaardeerd maar Merrill verkocht diezelfde soort troep voor 22%. Er zijn dus best kopers maar niet op die hoge prijs.

In Europa krijgen we te maken met het feit dat opeens blijkt dat de Europese financiële instellingen, de ECB en de nationale centrale banken, niet op de huidige crisis zijn ingesteld.

De ECB zorgt alleen voor de euro en moet via haar rentebeleid inflatie tegengaan. Maar we hebben nu te maken met een vertrouwenscrisis, een solvabiliteitscrisis, een aankomende recessie en paniek op de markten. En daar is het systeem niet op berekend want de lokale centrale banken moeten al het werk doen. Eenheid van aanpak is dan ver te zoeken. De Amerikanen kunnen ook niet met ons praten, die komen in een hok kakelende kippen in meer dan tien talen terecht. Good luck.

Nu is het zo dat de hervormingen in financieel Europa alleen via crises plaatsvinden. Dit is een crisis nu de hervormingen nog.

En wat concluderen de IMF onderzoekers, Luc Laeven and Fabian Valencia?*
Heel voorzichtig geven ze vantevoren aan dat hun conclusies alleen hun eigen mening weergeeft, niet die van het IMF. Je weet maar nooit.
Laeven en Valencia concluderen dat interventie zinloos is. Erger nog, ze zien bijna alleen maar schadelijke gevolgen.

Michael Kraland

*Systemic Banking Crises: A New Database
Prepared by Luc Laeven and Fabian Valencia
http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2008/wp08224.pdf