De hierna volgende column verscheen eerder in Risk Magazine van de Financiële Studievereniging Groningen.
 

Het is soms verbazend hoe financiers naar bedrijven kijken. Het is net zo verbazend hoe sommige bedrijven naar de markt kijken.
Die twee gedachten kwamen op bij het maken van een presentatie over shorts. Shorts, short selling, à la baisse verkopen. Het is heel actueel en al eeuwen begrijpen mensen niet goed waar het over gaat. Terwijl het toch zo simpel is.
De VOC, die van 1602, kende al shortsellers. Heren die dachten dat een schip niet terug zou komen. Dat de kruidnagels op de zeebodem lagen. Ze werden toen al gehaat en gewantrouwd en dat gebeurde vorig jaar ook.
Mensen vinden shorts verdacht. Borderline hekserij. Dit is geen overdreven term. Let goed op wat er geschreven en gezegd wordt. Het is vaak verbazend primitief.

Laten we het in dit verhaal alleen over de aandelenmarkt hebben om het eenvoudig te houden.
Aan de basis van de activiteit van de shorts ligt de verdachte bezigheid met iets dat negatief is. Een dalende prijs. Het enige dat verbazend is is dat dit anathema is.
Shorts hebben een objectieve, duidelijke functie. Shorten is moeilijk, riskant en ondankbaar. Shorts zorgen voor tegenwicht. Als ze niet bestonden zouden ze uitgevonden moeten worden.
Het tegenwicht dat de shorts vormen is het tegenwicht tegen het management van een bedrijf.

Laten we nu even een stap terug doen. Wanneer las u voor het laatst een tijdschrift over shorts? Dat weet u niet want er is geen tijdschrift over shorts. Wanneer was u voor het laatst op een prijsuitreiking voor de beste short sellers?
Die zijn er ook niet. Maar elke hoek en kier van het management gebeuren is omgeven door communicatie in alle geuren en kleuren. Management krijgt alle aandacht. Management wordt gefêteerd. Management is eerbaar en serieus, behalve in wat uitspattingen zoals te hoge beloning, vooral in combinatie met als er wat fout gaat. 

Management  wordt uitgenodigd voor spreekbeurten en managers komen altijd. Wanneer luisterde u voor het laatst naar een short? Waarschijnlijk ligt de enige reden waarom u vertrouwd bent met het fenomeen van aandelen lenen en verkopen, om we goedkoper terug te kunnen kopen, in de huidige crisis. Op een gegeven moment werd het verboden nog langer financials te shorten omdat dat gevaarlijk was voor het systeem.
Daar zat wat in, want het management van die financiële ondernemingen had zoveel onverantwoord risico op elkaar gestapeld dat het fout ging en inderdaad, het scheelde weinig of de zaak ontplofte.

We zouden een boekje vol kunnen schrijven over de gekte, disfunctionaliteit en psychopathologie van managers. Althans, de slechten onder hen. Dit soort mensen richt bedrijven ten gronde en als ze doordringen tot de top zorgen ze voor prachtige short opportunities. Om het heel eenvoudig te stellen, fusies en overnames zijn vaak prachtige voorbeelden van vernietiging van kapitaal op ongekende schaal en het leuke is, niemand vind het echt erg, ook als het fout gaat.
Want dat is het wonderlijke. Shorts die succes hebben zijn verdacht maar managers die de tent kapot maken krijgen toch veel respect en meestal een gouden handdruk.
Zijn wij dan gek? Misschien. Medeplichtig? Zeker.

Terug naar de hekserij. Hedge funds zijn per definitie de partij die het meest short gaat. Al vanaf het eerste hedge fund van Alfred Winslow Jones, die zijn portefeuille research wilde beschermen tegen de  grillen van de markt.
Hedge funds verdienen veel en zijn dus wijselijk discreet. Heksen waren dat ook. Daarom worden hedge funds graag afgebrand. Kijk maar naar de bekendste short affaires in Nederland, Numico en Ahold. De topmannen van deze bedrijven riepen dat het de schuld van de hedge funds was terwijl hun koers richting € 1 zakte. Maar hun eigen beleid was de ware reden.

James Chanos, beheerder van Kynikos, een short hedge fund, is een autoriteit. Kynikos: denk aan cynisch, denk aan dogs. Chanos ziet vier categorieën shorts. Technologische achteruitgang: zoals bij Blockbuster, de videocassetteverhuurder, of de krantenuitgevers. Slechte boekhouding met overdreven winsten, zoals bij Ahold. Consumentenrages, vooral die in de VS. Maar het allerbelangrijkste is dat zo’n verhaal een luchtbel moet zijn die gedreven moet worden door schuld. Dat is het verschil tussen internet aandelen, of biotech aandelen, die door uitgifte van nieuwe aandelen heel lang door kunnen gaan. Casino operators klapten vorig jaar in elkaar. Overcapaciteit in Las Vegas, een recessie en enorme schulden bij slinkende marges. 
Eerst schuld. Dan boete.

Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: niet van toepassing.