To err is human but it feels divine.
Mae West

Wie had verwacht dat Warrum_buffet, een even anonieme als excentrieke outsider, één van de meest vruchtbare auteurs van Inveztor.net zou worden, zij het voorlopig alleen nog van de weekendeditie?

Als zo iets eenvoudigs al moeilijk te voorspellen is, waarom moeten wij dan koersen voor 2004 voorzien. Om in de krant te komen? Daar staan we al, zij het soms elektronisch en ook op papier geven wij, sinds het eerste verzoek in 1992, geen prognose af, behalve dat wij verwachten dat markten fluctueren en dat de dollar groen blijft.

Wij doen dit vooral uit respect voor u en uw kostbare tijd. Nu kunt u beter stoppen met lezen en een normaal leven hervatten.

Als u nu nog leest, bent u ongetwijfeld nieuwsgierig waarom wij het zover hebben laten komen dat wij geen jaarvoorspelling afgeven, terwijl daar elk jaar weer om gevraagd wordt. Wij denken dat u net zo bent als wijzelf, een paar details die we niet nader kwalificeren daargelaten.

Ons nut in het universum
U wilt uw tijd niet verprutsen en als u dat al doet, dan liever op een leuke manier. Voorspellingen zijn niet leuk, het zijn slechts voorspellingen. Wanneer ze uitkomen is dat bijna altijd toevallig. Een goede voorspelling is niet toevallig juist, maar lijkt onmogelijk en komt toch uit. De val van Troje, of de wet van Moore bijvoorbeeld.

Het probleem met veel juiste voorspellingen is dat ze voor de hand liggen. Mensen smeken er om iets op de mouw gespeld te krijgen. Wij hebben een bescheiden dunk van ons nut in het grotere geheel van dit universum. Daarom houden wij het liever begrijpelijk en wijzen wij u, langs deze ietwat omslachtige weg, op het rare en nutteloze van al die voorspellingen die rond 1 januari de wereld in gestuurd worden.

Daarom ook voorspellen wij elk jaar iets dat uitkomt en het enige dat ons verbaast is dat wij nog steeds niet zijn gespot als één van de meest consistent juiste voorspellers van Nederland. Dat heeft iets te maken met wat onze nieuwe collega Henk Koning (lees zíjn voorspelling in De vragen van 2004) Het Maaiveld noemt. U moet daar niet boven uit willen steken, want dan bent u weg. Wij blijven er bewust ver onder.

Pleidooi voor bescheidenheid
Net zoals onze belangrijkste nevenactiviteit, het bedenken van de jaarlijkse 1 aprilgrap, is onze voorspelling een als kwinkslag vermomd pleidooi voor bescheidenheid. Als beleggers zijn we immers nooit bescheiden genoeg. Het ergste dat ons kan gebeuren, is dan ook dat onze voorspellingen uitkomen. Dan komen er allerlei mensen vragen om, raad u eens wat?

Meer voorspellingen. De kans dat die ook uitkomen is dan vrijwel nihil. Nu is het in Voorspellersland zo dat een voorspeller des te meer verguisd wordt naarmate meer mensen in zijn voorspelling geloofden. Een voorspelling die uitkomt is daarom een vloek.

Er zijn allerlei manieren om geld te verdienen op de financiële markten en één van de beste, zo hebben we uiteindelijk geleerd, is een manier van beleggen te vinden die bij ons past en die uit te diepen. Het kan geen kwaad om daarbij de nodige kennis te vergaren en die ook toe te passen.

De factor tijd
Vervolgens kan het nuttig zijn consistent te werk te gaan, goedkoop te kopen in plaats van duur en, vooral, te diversifiëren. Eén van de meest geniale beleggers aller tijden, Gerald Loeb, auteur van het boek The Battle for Investment Survival, dat in 1935 verscheen, geloofde niet in diversificatie maar in diepe kennis van een klein aantal bedrijven waarin hij belegde.

Voor de meeste beleggers is zo’n strategie niet haalbaar, om verschillende redenen waar we nu niet op ingaan en waarvan een aantal voor de hand ligt. Eén van de factoren waarmee namelijk zelden rekening wordt gehouden bij de verschillende adviezen die wij voorbij zien komen is de factor tijd. Uw tijd.

U hebt niet de tijd om alles te weten van een bedrijf of vier, tenzij u de hele dag met die bedrijven bezig bent. U concurreert immers met professionele beleggers en hun analisten die ook naar die bedrijven kijken.

Diversifiëer
Diversificatie is ook niet gemakkelijk, want eerst moet u weten te onderscheiden wat dat is. Laten we daar even bij stilstaan. De meeste diversificatie bij goedwillende particulieren is nep. Als u de tien meest succesvolle fondsen in Nederland in uw portefeuille stopt en als elk fonds vijftig posities heeft hebt u vijfhonderd lijntjes.

Bent u dan gediversifiëerd? Nee, want er is grote kans dat die fondsen nogal op elkaar lijken en daarom hebt u met die vijfhonderd lijntjes zo ongeveer hetzelfde bereikt als een Europa index, of, erger nog, de AEX
en in het beste geval MSCI World of iets dergelijks.

Waarschijnlijk had u met één globaal of regionaal opererend fonds hetzelfde resultaat kunnen bereiken. Dan bent u er nog niet, want u hebt alleen maar een aandelenfonds met één benchmark. Diversificatie is iets anders. Diversificatie betekent dat u in verschillende klassen activa belegd bent.

In obligaties, cash, aandelen en als u wat meer geld hebt – en zoveel meer hoeft dat niet te zijn- ook in Hedge funds en venture capital. U moet de tijd hebben om van al die klassen activa iets af te weten. Dat is niet moeilijk, als u er maar geen baan bij hebt en dan bedoelen we een echte, niet zo’n halfbakken Nederlands rotbaantje met hoofdzakelijk vrije dagen en de rest van de tijd overleg.

Dollars
Laten we hier eens in vogelvlucht naar kijken. Cash lijkt iets om van af te blijven. Het is soms king, maar niet vaak. De rente is laag en alleen de euro lijkt interessant. We kunnen het beter over valuta hebben. Ons advies was vorig jaar om uw dollarrisico’s ruimschoots af te dekken, omdat we de dollar richting 1,30 zagen gaan.

Daar zijn we nog steeds naar op weg, maar pas op. Bijna iedereen is nu een dollar bear. Dat kan gemakkelijk, want u kunt het langer volhouden in het geval van valuta dan bij aandelen: daarvan is maar een beperkt aantal in omloop en als iedereen bearish op een aandeel is, betekent dat dat de kiem voor een stijging gezaaid is.

Dollars worden de hele tijd bijgedrukt of scripturaal gecreëerd. Die nieuwe dollars kunnen daarom telkens weer verkocht worden. Op een dag veranderen de VS hun zwakke dollar-politiek en dan kan het snel gaan – zie de draai die de euro nog niet zo lang geleden maakte.

Bijzonder zwakke dollar
Kan er dit jaar een dollarcrisis komen? Natuurlijk kan dat. Vorig jaar kon dat overigens ook en volgend jaar eveneens. Om een indruk te krijgen hoe zwak de munt is, gaan we even een spelletje doen. Probeert u even alle grote Europa-schandalen van de laatste twee jaar te herinneren.

Wanbeleid in de lidstaten, de onmogelijkheid het eens te worden over een grondwet, corruptie, besluiteloosheid, gebrek aan buitenlandse politiek, geen defensiebeleid, afzijdige Zweden en Engelsen; kortom, geen mooi plaatje. Tegelijkertijd stijgen bij ons de kosten sneller, groeit de economie langzamer en drukken de lasten zwaarder dan in Amerika bij een lagere bevolkingsgroei met snellere vergrijzing.

Als in zo’n geval de dollar zakt tegenover de euro, hoeft u maar weinig van economie te begrijpen om te beseffen dat het hier om een bijzonder zwakke dollar gaat. De euro staat vandaag nog maar een paar procent boven de introductiekoers van 1,17. De echte pijn moet nog komen. Dek daarom dollarposities af. Dat betekent dat u goed moet kijken wat er in de beleggingsfondsen zit die u koopt.

Obligaties en durfkapitaal
Obligaties hebben het tot vorig jaar goed gedaan. Omdat ze het zelden langer dan drie jaar achter elkaar beter doen dan aandelen kwam er in 2003 een eind aan die outperformance, precies op het moment, aan het begin van de zomer, dat particulieren dachten dat ze goed zaten en ABN Amro een recordbedrag aan obligatiefondsen plaatste. Prompt zakten ze.

Private Equity kocht dit jaar groot in. Zelden waren bedrijven zo goedkoop als in de lente van 2003. Durfkapitalisten hebben nog een kater van het jaar 2000, maar tenzij er een grote klap naar beneden komt verbaast het ons niet als deze sector snel herstelt. Particulieren kunnen via beursgenoteerde venture kapitalisten meedoen. De grootste in Europe is 3i, een Brits bedrijf dat internationaal belegt.

Kwaliteit, energie en grondstoffen
Kwaliteitsaandelen doen het sinds 2000 beter dan de markt en in het afgelopen jaar deed brandhout het het best, zie Versatel, Getronics en vanaf de bodem, Ahold. Tijd voor groeiaandelen? Misschien, wij doen geen voorspelling.

Voor technologie dan? Nee, die sector is al te snel gestegen. Internet? De Vier Ruiters, eBay, Yahoo!, Amazon en Barry Diller’s Interactive zijn al zo duur dat, met uitzondering misschien van de laatste naam, deze sector luchtbel-achtig geprijsd het jaar begint.

Financials? Die zijn niet meer goedkoop, wel aardige dividenden en veel ruimte voor consolidatie. Kijk eens naar Duitsland: de hele privésector daar kan zo weggeconsolideerd worden, Deutsche Bank
voorop, we wachten op het startschot. ABN Amro? Nothing is sacred.

Fortis? Al jarenlang een mogelijkheid. Farmacie? Wie had ooit gedacht dat die zulke klappen zouden krijgen, daar ligt een kans. Energie? Dat heeft in het afgelopen jaar niets gedaan. Schaft Koninklijke een goedkope Rus aan?

Goud
Blue chips? Aandelen zoals L’Oréal kwamen vorig jaar niet van hun plaats, misschien dit jaar wel. Small caps? Leuk voor stockpickers en particulieren, ondanks de gestegen prijzen, nu banken en brokers massaal hun analisten naar huis stuurden en grote beleggers zich van de sector afkeerden vanwege de gebrekkige liquiditeit.

Goud? Goede vraag, alles kan gebeuren. Goudaandelen zijn duur, maar als goud stijgt kunnen ze vanaf het huidige steunniveau weer naar boven tot de ballon ontploft. Dankzij de vele mogelijkheden tot manipulatie in de kleine goudmarkt is alles mogelijk. Als blijkt dat de recente hausse een rustpauze in een bearmarket was, kan fysiek goud nog veel verder stijgen.

Grondstoffen blijven eveneens stijgen zolang China blijft groeien. Grondstoffen-aandelen, van grote jongens zoals Alcan en Alcoa tot nikkel-, koper-, platinum- en zilverproducenten kunnen nog verder omhoog, evenals graanhandelaren zoals Bunge.

Azië
Aziatische aandelen zijn nog steeds goedkoper dan Europese en die zijn weer goedkoper dan Amerikaanse. Er liggen nog steeds goede kansen in Azië, maar als er een ernstige stuip in China komt, al is het een groeistuip, dan past dat in het scenario.

Grondstoffen blijven in zo’n geval duur, want het China-patroon kan net zo iets als tijdens de tech boom van de jaren negentig. Die begon niet met de introductie van de pc, maar pas vijftien later. Dit is niet de eerste China boom, aan het eind van de jaren tachtig tot Tien An Men en aan het begin van de jaren negentig werd ook voorspeld dat de bomen daar tot de hemel groeiden.

Dat eindigde toen in een moeras van wanbeheer en corruptie: kent u veel mensen die geld uit China hebben gehaald? Of meer die er geld in hebben gestopt? In Nederland wordt u, als u slim bent, lid van de onvolprezen VEB. Die helpen u tegen falend of corrupt management. Wie helpt u in China? Niemand. Dat denken wij ook.

Ipo’s en hedge funds
Beursintroducties zijn in 2004, nu doen wij echt een voorspelling, weer interessant. Let op Iliad, het Franse winstgevende internetbedrijf dat in januari naar de beurs komt. Full disclosure: wij zijn van plan in te schrijven. In de VS, iedereen en zijn huishoudelijke hulp weet dat, komt Google. Inschrijven en wegwezen, als u zo gelukkig bent dat u stukken krijgt.

Hedge funds hebben hun beleggers behoed voor verliezen in de woelige jaren die achter ons liggen. We durven niet het grootste deel van onze oude dag gewoon long te beleggen, maar wellicht worden wij beïnvloed door onze eigen interesse in deze sector.

Wij denken dat absolute return beleggen door blijft groeien ten koste van relatief beleggen, dat gekoppeld is aan een index. In zo’n scenario gaat het er niet om of hedge funds het in 2004 beter doen dan de aandelenindices, maar met welk risico u uw winst binnenhaalt.

Neem een abonnement op de Inveztor.net Hedge Fund Nieuwsbrief, waarvan wij – wederom full disclosure – de samensteller zijn. Long is beautiful, vooral wanneer de markten stijgen, maar long/short is beter, want onzekerheid is ons inziens troef. U weet maar nooit.

Advies of zelf klussen
Voor particulieren lijkt het ons dat de waterscheiding tussen de steeds bekwamere doe-het-zelvers en de beleggers die advies nodig hebben toeneemt. Aan de kwaliteit van advies worden steeds hogere eisen gesteld, vooral op het gebied van asset allocation en absolute return.

Regelgeving wordt duurder, lastiger en moeilijker. Door de snelle groei van de regulering en door het chronisch gebrek aan ervaren krachten worden ook in 2004 weer veel parkeerbonnen worden uitgeschreven, terwijl de bankrovers in hun snelle auto’s langs scheuren. De belegger betaalt de rekening, maar de politiek heeft dan haar plicht gedaan.

De enige echte groeisector, de enige waar u, een enkel jaar in een enkel land daargelaten, op kunt bouwen, is immers de overheid? Dat is dan, na de kleur van de dollar en die rare markten, onze derde prognose voor 2004.