De Bank Credit Analyst in Montreal, een vooraanstaand research-huis, geeft aan hoe laag de VIX index staat. Deze index geeft de optievolatiliteit weer, die toonaangevend is voor de risicoverwachtingen op de beurzen.

Die index staat op het laagste punt van de laatste twee cycli, terwijl de rente al flink gestegen is.

Meestal stijgt de VIX vervolgens. Bovendien tekent de lage volatiliteit het risicoklimaat. Beleggers verwachten weinig risico en kunnen dus meer risico nemen. Beurzen zijn daardoor gevaarlijker, alleen weet niemand wanneer dat gevaar concreet wordt. We weten ook niet in welke gedaante het zich zal aandienen.

Intussen kopen pensioenfondsen steeds meer obligaties, om met zekerheid aan hun verplichtingen te kunnen voldoen. Daardoor kunnen zowel de overheid als het bedrijfsleven goedkoop geld ophalen, zolang het duurt. Dat pensioenfondsen daardoor steeds meer moeten uitgeven om bij deze lage rente aan hun verplichtingen te kunnen voldoen is een duidelijke risicofactor voor de markt en voor toekomstige pensioengenieters.

Doordat de rente voor de overheid laag is bestaat er weinig druk op overheden om keuzes te maken. Financiering blijft voor hen goedkoop.

Om een idee te krijgen van de kansen op een toenemende volatiliteit, is het voldoende de krantenkoppen te bekijken. De situatie in het nabije Oosten is in één klap sterk verslechterd en de situatie rond Iran zal waarschijnlijk tot een crisis leiden. In deze crisis zijn alle opties voor de Westerse democratieën slecht. In het beste geval zullen Europa en Amerika de hulp van Rusland en China nodig hebben om beloftes van Iran los te krijgen.

China heeft meer energie nodig en heeft weinig behoefte aan een embargo van Iran. In Rusland ligt de situatie nog eenvoudiger, zij het even ongunstig voor Europa en Amerika. Daar is de macht in handen van schaakmeester Gaspoetin.

Veel fantasie is er dan ook niet voor nodig om onder deze omstandigheden een scenario te bedenken waarin de volatiliteit weer kan toenemen.

Michael Kraland