De hierna volgende column verscheen eerder in FD Geld, het nieuwe wekelijkse Personal Finance Magazine van Het Financieele Dagblad.

Het is niet erg in de mode om dit soort uitspraken te doen, maar wat is de huidige oliecrisis toch goed voor ons.

Duitsland is wereldleider geworden in zonne-energie. Zo erg zelfs dat de regering met de subsidies wil stoppen. De socialisten klagen over het banenverlies dat je dan krijgt, maar laten we niet afdwalen en ons concentreren op andere stupiditeiten die minder in het oog lopen en daarom meer uw aandacht verdienen.

Iedereen is het er over eens dat die olieprijsstijging slecht is. Vervolgens is het van belang hiervoor een schuldige te vinden. Vroeger was dat bijzonder eenvoudig. Er was een slechte oogst, of er was oorlog en gepaard met de toen geldende kwaliteit van openbaar bestuur, die niet zoveel onderdeed bij die van nu, kwam er dan hongersnood.

Degene die daarvan niet de schuld wilde krijgen omdat zo’n hooivork maar al te gemakkelijk door een dikke buik heen prikte, offerde dan wat joden aan het volk. Die hadden hem bovendien geld geleend dus dat kwam goed uit. Schulden werden gesaneerd, mythes over vergiftiging van bronnen in stand gehouden en, vooral, die speculatie natuurlijk. Want speculatie, daar is ook iedereen het over eens, is slecht.

 

Tegenwoordig is het niet anders.

Vooral als je in voedende waarden zoals graan, maïs, suiker, rijst, koffie, sinaasappelsap, varkensbuiken en andere moreel geladen zaken speculeert. Dat mag gewoon niet, dat is smerig.

Nu ben ik toevallig zelf een speculant, zij het niet in bovengenoemde waren, en waarschijnlijk zijn veel van de lezers van dit verhaal het onbewust ook, via hun beleggingsfondsen of pensioenbeheerders.

Wat doet een speculant? Die gebruikt zijn kapitaal voor het verschaffen van liquiditeit. Bijvoorbeeld als een boer zijn oogstopbrengst wil afdekken, wat overigens de oorsprong van de termijnmarkten is, dan verkoopt hij wat tarwe of maïs in Chicago. Er moet wel een tegenpartij zijn, anders kan de transactie niet doorgaan. Die tegenpartij is – willen jullie even de brandstapel doven en die meneer losmaken en hier laten komen – een speculant.

 

In Khartoum, een film uit 1966, laat Gordon Pasha zijn vriend, de speculant in rijst, doodschieten. Liever geen zeurmail hierover, er is een onderscheid tussen de liquiditeitverschaffende speculant en de zwarte markt in hongerende oorlogstijd. Maar zelfs dat onderscheid is grijs getint.

Het is de taak van de overheid zich niet gek te laten maken door de waan van de dag. De overheid moet niet geliefd willen zijn maar moet goed besturen. Dat is de interne contradictie van de democratie en de vrije marktwerking.

De speculanten in olie kunnen elk moment het lid op de speculerende neus krijgen. De markt is nu in contango, wat betekent dat toekomstige olie duurder is dan contante. Normaal zijn dit soort markten in backwardation, waarbij olie nu goedkoper is dan in de toekomst. Dat kan zo weer gebeuren en dan zakt olie met tientallen dollars in korte tijd. Speculanten worden geruïneerd. Ik hou niet zo van voorspellen maar ik durf te wedden dat de speculanten geen havens of wegen zullen blokkeren met de eis dat de olieprijs weer omhoog moet.

Dat contango komt doordat de olieprijs structureel in een hausse zit.

Er is 85 miljoen vaten productie per dag en er is vraag voor 86,4 miljoen vaten. En dat ondanks verwoede pogingen om tot elke prijs, maar wel voor minder dan de spotprijs, olie boven te halen.

 

Die oliecrisis is goed, want er wordt nu verwoed gezocht naar allerlei alternatieven. Oliespeculant Boone Pickens, een cultfiguur en held voor speculanten zoals wij, heeft net een project voor 4000 megawatt windenergie onthult. In Texas, of oil places.

Oliebedrijven zijn afgezet tegen de olieprijs, historisch erg goedkoop. Olie exploratiebedrijven ook.

Speculanten slaan geen olie op, die verkopen ze gewoon door. Roepen om een verbod is dus belachelijk. Alleen lacht er niemand.