Fietsen is heel gemakkelijk en de meesten van ons kunnen het vrij goed. Je draait je stuur naar rechts en je gaat naar rechts en met links is het net zo. In financiële markten werkt het vaak anders. Dan moet je links denken als je rechtsaf wilt en daarom is het soms een heel gecompliceerde en contra-intuïtieve bezigheid. Nog moeilijker is het wanneer je een financiële crisis combineert met een democratisch bestel. Iemand moet de zaak redden. Banken zijn failliet en daarom lenen ze niet meer, dat is begrijpelijk al was het tot voor kort niet tot iedereen doorgedrongen. We zijn nog te bullish.
Politici moeten dan het omgekeerde doen en geld gaan uitgeven. Dat is contra-intuïtief en dus hebben mensen er moeite mee. Nog afgezien van waar ze dat geld precies aan uitgeven

Overend, Gurney & Co was een Engelse bank die kapot ging. De laatste voor Northern Rock. Alleen, er zat wat tijd tussen, bijna anderhalve eeuw, Overend was over in 1866 en verloor £ 11 miljoen. Veel vervelender was dat er toen 200 andere bedrijven failliet gingen. Overend had een uitstekende reputatie, stond bekend als de “Bankers Bank” maar had zich twee jaar voor het faillissement vertild. Ze hadden spoorwegenaandelen gekocht in plaats van cash aan te houden. Les: kijk uit voordat je een bank laat springen. De Bank of England greep daadkrachtig in.

Andere les: als Centraal Bankier moet je anders fietsen. Je moet naar links draaien als je naar rechts wilt. Centrale Bankiers moeten contra-intuïtieve dingen durven doen. We kunnen ons afvragen of de heer Trichet hiermee bezig is.
Het probleem van de Bank of England was immers dat als iedereen wist dat ze klaar stonden om in te grijpen er meer bankiers zouden komen die risico zouden nemen. Moral hazard heet dat. De Bank of England brak zelfs de wet. Walter Bagehot, de oprichter van The Economist, beschreef dit in zijn boek Lombard Street.

Ik zie drie goede redenen waarom de aandelenmarkt nog hard terug kan, misschien wel met de helft. Over Tobin’s Q hebben we het hier in een eerder verhaal al gehad. Dat Quotient van Nobelprijswinnaar James Tobin staat nu op 0,7 wat laag is, na de 2,9 van het jaar 2000, maar kan naar 0,3, dat is al eerder vertoond als het wat harig werd. De ISM index, de inkopers trend, staat nu op een bodem maar als je lang genoeg terugkijkt in de vorige eeuw, kan die ook nog met de helft lager. En de koers/winstverhoudingen zijn nu laag in de VS, zo rond de 15. Maar die kunnen ook naar de 7 toe, want dat zagen we ook al eerder, in de jaren dertig. Dus waarom niet nu?
Irritant, als die markt nog zoveel lager kan. Daar gaan dan niet alleen onze spaarpotjes maar ook onze pensioentjes. Want de rente gaat dan naar nul en de inkomsten van de pensioenfondsen skiën daar dan achteraan. Nog irritanter dus en ook erg verwarrend.

Het ligt dus voor de hand de markt te shorten of put opties te kopen, wat op hetzelfde neerkomt. Dit kan immers niet goed gaan. Temeer nu de mensen eindelijk beginnen door te krijgen dat dit geen liquiditeitscrisis is, maar een solvabiliteitscrisis. De banken zijn gewoon failliet en de staat moet ze nationaliseren. Vandaar dat we dinsdag, op Obama-dag, de markt hard zien zakken. De markt deed ook zoiets, maar iets minder hard, toen Roosevelt president werd. Vervolgens steeg de markt in dat jaar 1933 met 75%.

Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: niet van toepassing.