De hierna volgende column verscheen eerder in FD Geld, het nieuwe wekelijkse Personal Finance Magazine van Het Financieele Dagblad

Als belegger wil je graag weten waar de consensus ligt. Dat is belangrijk, want de kans op slagen is klein als je denkt in lijn met de consensus. Alleen jammer dat de consensus er alleen in de hersenschimmen van de contrarian altijd naast zit. In werkelijkheid is dat niet zo. De consensus zit soms goed. Mocht u deze column vaker lezen, dan zou u denken dat dit niet zo is. Maar het is helaas wel zo. Nu wordt iets wat eindelijk duidelijk begon te worden, weer verwarrend. Je kunt dus eigenlijk nergens van op aan, denkt u nu. Dat is inderdaad de werkelijkheid, welkom.

We vatten het even samen voor de ijverigen onder u. Het is beter een contrarian te zijn. Je moet dan wel weten waar de consensus ligt en soms is dat niet duidelijk. Tenslotte heeft de consensus af en toe nog gelijk ook, wat punt één weer verzwakt. En dat was juist het belangrijkste punt.

Wat is de huidige consensus? Die is niet helemaal duidelijk, maar als ik zo luister denk ik dat die nog steeds te optimistisch is. Vooral in Nederland. Wij zijn in Nederland al geïnfecteerd, maar door de gespannen arbeidsmarkt duurt het een tijdje voordat de brasseries leeglopen.

Wanneer technische analisten een markt zwakjes zijwaarts zien gaan, kunnen er twee dingen gebeuren: óf de markt stijgt, óf hij gaat een enorme klap naar beneden maken. Dat laatste is wat ons te wachten staat, als u het mij vraagt.

Als u nu teleurgesteld bent kunt u dit beschouwen als goed nieuws. Want dan bevindt u zich opnieuw op een leercurve. U kunt nu een autodiagnose stellen: u lijdt aan OV, het Onrealistisch Verwachtingssyndroom. Komt veel voor, een troost.

Een kleine cursus onzekerheid is hier op zijn plaats. Waarom is die cursus zo waardevol? Omdat u dan leert afstand te nemen van eendimensionaal denken, denken in termen van één oplossing voor één probleem. Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen. Traditioneel pakten mensen hun onzekerheid aan door bijvoorbeeld katholiek te worden. U mag natuurlijk ook protestant, islamiet of monetarist invullen, als u maar ergens in gelooft. En als dat geloof die knagende onzekerheid maar wegneemt. Als u denkt in meerdere richtingen, dan denkt u in mogelijkheden. Als bijvoorbeeld de kans bestaat dat de markt naar boven gaat — en dat kan ook in een slechte economie — dan kunnen we langlopende out-of-the-money indexcalls kopen om daarop in te spelen.

Op fundamentele gronden denk ik dat we nog eens hard terug kunnen. Dat wordt dan echt een slachting en een waardig begin van het einde van de bearmarkt. De redenen waarom ik dit denk heb ik eerder uiteengezet maar hier nog eens, heel kort.

Bedrijfswinsten gaan erg tegenvallen en daarom kunnen de huidige relatief lage koers-winstverhoudingen nog eens flink terug. Ik denk dus dat de consensus te optimistisch is. Hetzelfde geldt voor de inkopersstatistieken in de VS. Die zijn laag als je naar de afgelopen 20 jaar kijkt, net zoals die aandelenkoersen. Maar de afgelopen 20 jaar waren een bullmarkt. Daarvoor hebben we een stuk lager gestaan. Hetzelfde geldt voor Tobin’s Q, die de waarde van de aandelenmarkt versus hun vervangingswaarde meet. Die maatstaf is flink gezakt, maar kan nog eens 50% lager. China, ten slotte, is op dit moment al aan het imploderen. Het laatste cijfer was een groei van 6,8%. Maar 6% is de minimale groei om de economie draaiend te houden. De cijfers worden steeds slechter en ze zijn ook nog eens onbetrouwbaar. Maar Sjanghai stijgt. Straks zegt iedereen dat we dit hadden moeten zien aankomen. Wij zien het.

Michael Kraland 

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: niet van toepassing.