De hierna volgende column verscheen eerder in FD Geld, het wekelijkse Personal Finance Magazine van Het Financieele Dagblad.

Wat is dit toch een interessante tijd. Zowel in de Chinese zin des woords als letterlijk. Grote beroering is ontstaan doordat Minister Bos ook aandeelhouders verantwoordelijk hield voor de huidige ellende. Vinnig wordt de veelgeplaagde minister op de vingers getikt door belangenvereniging VEB die, geheel in haar rol, er op wijst dat aandeelhouders slechts kunnen kopen of verkopen.

Misschien bedoelde minister Bos het niet letterlijk en is hij één van degenen die hun buik helemaal vol hebben van het vingerwijzend deel der natie. In dat geval zijn aandeelhouders natuurlijk medeverantwoordelijk, in hun algemeenheid. Wie vroeg banken om 20% rendement? Wie wees het 3/6/3 model af, waarbij bankiers 3% op uw deposito betalen, voor 6% uitlenen en om drie uur op de golfbaan zijn?
Wie nog niet doorheeft dat onze maatschappij collectief verantwoordelijk is voor haar eigen financiële huishouding kan nog een paar weken ad nauseam door de verontwaardigde persartikelen ploegen tot iedereen er genoeg van heeft.
Ik zou zeggen, als u zoals de meeste mensen op deze wereld nog steeds De Zwarte Zwaan van Taleb niet hebt gelezen, maar toch eindeloos doorzeurt, lees dat boek dan en duim voor betere ambtenaren dan bankiers.

Wie goed weet dat de aandelenmarkt van Zimbabwe jarenlang prachtig heeft gescoord, ook gecorrigeerd voor hyperinflatie, begrijpt dat het weinig zin heeft onze aandelenmarkten nu al ten grave te dragen. De toekomst is onvoorspelbaar, zeker een complexe toekomst als die van de economie. Het laatste dat de heer Wellink wil is snijdende lessen van zijn collega uit Harare, die meer ervaring heeft met wanorde dan wij. Economie, "the dismal science", is een gedragswetenschap. Misschien is dat wel de reden waarom er niet een echte Nobelprijs bestaat, maar alleen een prijs die zo genoemd wordt. Omdat het zo moeilijk is om greep te krijgen op economische problemen hebben de economen besloten zich alleen nog maar wiskundig uit te drukken. Op die manier voorkom je al het gezeur van een publiek van buitenstaanders en kunnen economen doorpraten onder elkaar. Behalve zo nu en dan bij spelbrekers zoals Paul Krugman, die dan ook de Nobelprijs voor de Economie won die eigenlijk geen Nobelprijs is.  Voorspellen is gruwelijk moeilijk, zeker wanneer we ons in situaties bevinden die nog nooit in kaart zijn gebracht zoals nu.

Wanneer u dus constateert dat niemand echt weet wat er gaat gebeuren dan doet u een juiste, zij het voor economen niet aanvaardbare constatering. Tenzij u hiervoor een eenvoudige wiskundige formule verzint, zoals I=MC2, waarbij I staat voor ignorance, m uiteraard voor money en e voor de economie.

Vaak hoor ik de vraag wie er nou over ons waakt. Niemand natuurlijk. Neem uw eigen parachute mee.

Nu onze overheden besluiten om alle uitstaande rekeningen te betalen om het schip stabiel te houden, krijgen we enorme uitgaven, zo hoog dat we ze ons niet kunnen voorstellen.
Maar de vraagkant van de economie moet ook in stand worden gehouden. Zelfs Keynes zou dat niet afkeuren en Keynes, misschien de meest briljante econoom ooit, is weer helemaal terug. Door de vraag op te schroeven kunnen we deflatie te snel af zijn. Alleen, omdat ons geld minder waard wordt door die uitgaven, krijgen we dan inflatie. Vandaar die hang naar goud en de afwachtende houding van beleggers die zich vertaalt in het aanhouden van heel veel cash.
Maar als dit scenario zich zo gaat ontvouwen, dan is het aanhouden van cash juist heel gevaarlijk.
Waarmee ik maar één ding wil zeggen.
Voor die zinloze schuldvraag hebben we gewoon de tijd niet.

 Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: niet van toepassing.