De hierna volgende column verschijnt op 925.nl, de website over alles wat telt van negen tot vijf.

Insiders verkopen massaal. In augustus waren er 30 keer zoveel insiders die verkochten, dan insiders die kochten.
De baas van huizenbouwer Toll Brothers, één van de meer solide Amerikaanse huizenbouwers, verkocht in de afgelopen periode 3,5 miljoen aandelen. Raar, want een deel van het goede nieuws waar de huidige rally op gebaseerd is, is dat het minder slecht gaat, of zelfs iets beter gaat in de Amerikaanse huizenmarkt. 

bron: cnnmoney.com

Hedge funds lopen achter de rally aan en hetzelfde geldt voor een aantal gerespecteerde beleggers.

Jeremy Grantham, van vermogensbeheerder GMO, was één van de eersten die de rally perfect aangaven, in maart. Natuurlijk, er waren er genoeg die hetzelfde al in oktober zagen maar dat was iets minder gelukkig getimed. Maar Grantham zei een aantal procenten geleden al dat hij vond dat de aandelenmarkten een optimistische wissel op de toekomst trokken. Hij ziet een 20% overwaardering. Maar nergens staat dat markten in evenwicht moeten zijn. Doorschieten is normaal. Zowel naar beneden als naar boven.

Hoe komt het dat er zoveel goede beleggers pessimistisch zijn over het huidige niveau van de markt?
Bij Inveztor waren we optimistisch over aandelenwaarderingen en werden we bang voor overwaardering rond eind juni. Veel te vroeg. Of erger nog. Wie weet staan we aan de vooravond van een verdere bullrun.
Of niet.
Voor beide zienswijzen is veel te zeggen.

James Grant, van Grant’s Interest Rate Observer, een gerespecteerde Amerikaanse nieuwsbrief die we altijd graag lezen, is bijna altijd een bear.
Vooral tijdens bull markten.
Wie schetst onze verbazing dan ook toen wij hem dit weekend bekeerd zagen tot bull. Niet in maart, of april, of in mei of juni. Ook niet toen de markt in juli de stijgende lijn weer oppakte. Nee, nu.
We kenden het fenomeen perma bear, lang leve de semi-perma-bear-die-soms-op-de-gekste-momenten-bull-wordt.
Grant grijpt terug op een eenvoudig argument dat ook door anderen wordt gebruikt.

We bespraken dit verhaal ook eerder dit jaar, in maart, toen twee andere bears-in-het-bezit-van-een-eigen-bear-fund de handdoek in de berenring gooiden en bulls werden. Dat waren marktvorser Steve Leuthold en hedge fund manager Bill Fleckenstein.

Grant werkt zijn verhaal, dat neerkomt op een V-vormig herstel, beter uit dan anderen. Minder goed gedocumenteerde anderen althans.
U kunt het hier lezen.
Hij grijpt terug op de bekende argumenten dat de Amerikaanse T-bill rente nu praktisch nul is, dat deze recessie nog net iets harder bijt dan die van 1929.
De crux van het verhaal is dat de historie zich -waarschijnlijk- herhaalt.
Dit is wat in Grant’s stuk Michael J. Darda, een Amerikaanse econoom, hierover zegt:

"At the business trough in 1933," Mr. Darda points out, "the unemployment rate stood at 25% (if there had been a ‘U6’ version of labor underutilization* then, it likely would have been about 44% vs. 16.8% today. . . ). At the same time, the consumption share of GDP was above 80% in 1933 and the household savings rate was negative. Yet, in the four years that followed, the economy expanded at a 9.5% annual average rate while the unemployment rate dropped 10.6 percentage
points." 

Zo, die zit.
Maar we voelen ons nog meer aangesproken door het citaat van de Engelse econoom Arthur C. Pigou.
Pigou was op zijn 30e een briljante, jonge professor Economie in Cambridge. 

 "The error of optimism dies in the crisis,
but in dying it gives birth to an error of pessimism.
This new error
is born not an infant, but a giant."

Wat ons betreft is dit het citaat van de week, zoniet van de maand of zelfs het kwartaal.
De reden waarom deze woorden ons zo aanspreken is omdat we misschien zelf bezig zijn de bovenstaande fout te maken.
Of juist niet.

Er is veel dat pleit voor grote voorzichtigheid bij de huidige waarderingen voor aandelen. Tegelijkertijd toont de markt voor staatsobligaties ons immers dat de situatie nog steeds slecht is.
De obligatiemarkt heeft vaker gelijk dan die idioten van de aandelenmarkt.
En de schuldenberg die we als collectiviteit moeten meetorsen is niet afgenomen.

Niet alleen insiders verkopen, beleggingsfondsen lijken ook niet echt te kopen want de recente instroomcijfers vallen tegen.
De huidige rally is misschien een inhaalslag van gefrustreerde managers met veel te veel cash.
Bedrijven zijn nog steeds aan het bezuinigen, er is geen pricing power en ga zo maar door.
In deel II van dit verhaal gaan we wat nader kijken naar die argumenten en wie ze nog gebruikt.
Want veel beren zijn er niet meer over.
Wel veel remsporen op de weg naar boven.

Michael Kraland

* U6: meetvorm van werkonderbezetting: alle werklozen en niet economisch actieve personen.
Niet te verwarren met Uzès, een mooi gerestaureerde oude stad in de Gard, zoals in "we gaan vanmiddag op theevisite bij de Duchesse d’Uzès".

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: geen posities in bovengenoemde fondsen op het moment van publiceren.

Rockgate en Rainy River kwamen vandaag met resultaten waarvan u dezer dagen de details in De Kapitalist zult vinden. Inveztor vindt de RGT resultaten goed, die van Rainy matig en de markt vindt dat ook. RGT liep de afgelopen dagen op en raakte vandaag 71 cent, niet ver van het eerder behaalde hoogtepunt.

Dit lijkt ons een goed moment om wat geld van tafel te halen als u er sinds 40 cent in zit.
RGT is actief met het promoten van hun aandeel dus dit is een sell the news aandeel.

Rainy kwam met matige resultaten en zakte naar 2,26. We hebben voor de PolderPortefeuille nog een verkooporder liggen op 2,65. Niets om enthousiast over te worden. CEO Nelson Baker verlaat Rainy, verkoopt wat aandelen en blijft adviseur. Wij en ongetwijfeld een aantal anderen werden een tijdlang gevoed met verhalen over de belangstelling van goudproducent Agnico Eagle voor Rainy. Dat was pure promotie van het aandeel. We hebben het nu zelf nagetrokken en al die verhalen waren naar alle waarschijnlijkheid nonsens en dat wisten degenen die het rondzongen.

We streven er naar onze positie in Rainy River in lijn te brengen met die van andere junior goudaandelen in onze portefeuille.

Nu even goud zelf. Vorige week schreven we dat we hoe we ook zochten geen speciale reden konden vinden voor het stijgen van de goudprijs. Integendeel, als je naar de goudvraag van uit de traditionele markten zoals India kijkt.
Nu gaat goud door de $1000. Aardig moment om even te checken of er nu wel een verhaal is dat hout snijdt. Dat is nog steeds niet zo.
Misschien een combinatie van technische factoren. Een wedge of zo noemen deze heren dat. Misschien heeft Loef een visie.

Nu terug naar gas. We hebben het er hier uitgebreid over gehad, zie ook de stukken van The Plunger.
We hebben beloofd met wat gasaandelen te komen. Dat lijstje publiceren we binnenkort in De Kapitalist. Gas oogt ietsje sterker maar we hebben geen enkele illusie dat we op de bodem zullen kopen. We pakken dan ook maar een kleine positie op in een klein mandje Noord-Amerikaanse gasproducenten.
Vervolgens schrijven we wat puts, op 10% out of the money en pakken we wat premie. We staan ook klaar om de positie wat op te hogen mochten we toevallig en geheel per ongeluk toch de bodem geraakt hebben. Je weet nooit.
Tenslotte nog de steeds voortdurende wedstrijd wie er nou het domst is.
Hoewel we bij Inveztor natuurlijk graag kandidaat zijn omdat die nou eenmaal stimulerend werkt en goed is voor onze bescheidenheid, hebben we vandaag een andere kandidaat. Drie man zelfs, alledrie hedge fund managers. Die kijken ook naar gas.
Wie de verhalen van The Plunger over gas ETF UNG gelezen heeft zal dit herkennen.
How zwak can you get?

Michael Kraland

Reacties zijn welkom op kraland@inveztor.nl

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor.nl. Disclaimer Kraland: long Rockgate, Rainy River en goud op moment van publiceren.

Goud raakte gisteren even de $998 en viel toen terug naar $ 989 vanochtend.
Vraag niet hoe het kan, profteer ervan is nog het beste commentaar dat ik hoorde. Want nergens zie of hoor ik uitleg over hoe dit nou komt. Ik zie geen zwakkere dollar, ik zie geen paniek, ik zie en hoor alleen maar verhalen die ik, als ik niet voor u schreef, met een drieletterig adjectief zou afdoen.
Nu denkt u wellicht dat Inveztor hier, als enige, wel een goed idee over heeft. Dank voor uw vertrouwen in onze kennis, intuïtie en marktgevoel maar helaas, wij weten het ook niet.
Onze goudaandeeltjes stijgen, onze goudfutures gaan omhoog en voordat u nu begint te roepen dat we op puur geluk aan onze score in de PolderPortefeuille komen nog even het volgende.

LNG steeg vannacht weer eens 9% naar $1,55.
In de PolderPortefeuille zijn we per abuis uit LNG vanwege een rondslingerende stop loss op 48 cents, twee maanden terug. Sindsdien is dat aandeel dus dik maal drie wat ons 2% in de portefeuille scheelt.
Als u nog long LNG bent, en bijna niemand had die stop loss zien liggen dus er zullen nog wel wat mensen zijn die het ding hebben, dan nog even het volgende. We vragen ons af of we hier niet wat winst willen nemen binnenkort. Het goede nieuws lijkt snel in de prijs te sluipen. Het blijft een verhaal met cash flow voor 2012. Contant gewaardeerd is het nog steeds goedkoop maar pas op met het risico.
Het is ook een gasverhaal en de hele gasmarkt is ingestort. En wij maal drie maar helaas dus niet in de PP. Het leven is niet rechtvaardig.

Long LNG, goud

Goud maakt vandaag een leuke sprong.
Op deze chart ziet het er nog leuker uit dan het in werkelijkheid is, voor wie goud long zit. Zoals Inveztor.

We zijn even snel rond gaan kijken of we enig intelligent commentaar konden vinden waarom goud juist nu stijgt. U kunt rustig gaan slapen, verder dan iemand die het over een lang weekend had kwamen we niet. Plus the usual excuses van gelovigen.
Er is ongetwijfeld een reden maar we houden het even bij meer kopers dan verkopers.
Gek dat je op een dag als vandaag niets meer hoort over die tegenvallende vraag in India maar alleen maar verhalen over trouwseizoenen.

Cache
De aandelenmarkt blijft zwaar. Er is allerlei goed nieuws en markt blijft liggen. Dat betekent dat de markt even klaar is met stijgen, niet zo moeilijk.
De bondmarkt suggereert een veel lagere economische groei dan de aandelenmarkt en gentlemen prefereren bonds.
Wij ook.
Althans, qua richtinggevoel.
Want als goud stijgt en die kopers hebben gelijk dan moet je weer niet in de bondjes zitten. Lage groei maar wel overheidsinflatie? Niet onwaarschijnlijk voor wie angstig naar het eind van de stimulering kijkt.
Dat eind valt overigens nogal mee vandaag want Frankrijk heeft besloten hun Cache pour Clunquères programma nog twee jaar te verlengen. Inveztor heeft nog wat suggesties voor de regering Bruni. Even nadenken regering. Waarom zien Franse auto’s er in Italië zoveel beter uit dan in Frankrijk? Hebt u dat wel eens gemerkt? Allemaal schone carrosserietjes, leuke kleuren en accessoires om het banale bezitten van een middenklasse rijdijzer te verheffen tot iets anders, tot een illusie van een echte machina.
Waarom niet al die stoffige trieste Franse armoedekarretjes wat opkalefateren. Eerst naar de plaatwerker met een leuke subsidie, nieuw kleurtje en uitdeuken.  Vervolgens elke week dat ding wassen, zeker voor wie er ook echt mee rijdt. Ook subsidie. En wat accessoires, liefst van Franse makelij. Fietsrekken, skirekken, velgen die ergens op lijken, moeilijk is het allemaal niet.
Ziet het land er ook meteen wat vrolijker uit.
En Peugeot zo gek krijgen dat ze Pininfarina vragen een Carla carrosserietje te maken. Export succes gegarandeerd, Topolino killer. Mik Jager koopt er meteen een half dozijn voor zijn vriendinnen.
Tenslotte het halen van een rijbewijs iets makkelijker maken dan het huidige niveau dat echt veel te hoog is. Daardoor krijg je nu een hele generatie zonder rijbewijs. Zonder rijbewijs rijd je minder dan met rijbewijs. Van rijden zonder rijbewijs worden we zenuwachtig dus gaan we roken, drinken en snuiven achter het stuur. Allemaal niet goed. Een subsidie voor iedere rook/drink/snuiffiguur die zijn rijbewijs haalt en een Dacia koopt. Dat is toch al de meest verkochte auto en die kunnen voor een groot deel na twee jaar rondraggen met een rook/drink/snuiffiguur terug naar het Cache pour Clunquères programma. Exporteren naar Afrika via Brussel en nieuwe Dacia’s laten maken in Roemenië.
Frankrijk komt er overigens nog goed af dit jaar qua economische groei. Omdat het land al jaren met de handrem aan rijdt valt de schade van de recessie enorm mee. Waarschijnlijk zal het opkruipen uit het dal ook wat langzamer gaan. Vanwege dezelfde collectivistische rigiditeit die er voor zorgde dat de economie veel minder inzakte dan in omringende landen.

Even samenvatten
We zijn al sinds eind juni voorzichtig gestemd over de aandelenmarkt en daarom zitten we nu op een minimale aandelenweging in de PolderPortefeuille. Dat betekent dus dat we zestig dagen voor paal stonden en sinds twee dagen iets minder dom lijken. We worden hier meteen opgewekt van.
De wereld ziet er opeens zo fris en overzichtelijk uit, als de tuin na een regenbui.
In China, dat een leading indicator markt is, staat Shanghai al op een bearmarkt score met meer dan 20% verlies. Shanghai aandelen zijn duur, gemiddeld 30 keer de winst, maar er zijn genoeg grote goedkope aandelen in China.
First down, first up, dat zagen we ook toen Shanghai als eerste markt steeg en niet zo’n beetje ook, plus 100% en nu twee ons eraf.
Japan gaat onder invloed van de Democraten switchen van export naar interne consumptie, dus koop de lokale markt.
Amerika is een procent of 20 overgewaardeerd. Ergens tussen S&P 820 en 870 ligt flinke steun.
Commercieel onroerend goed kan de financials en dus ook de rest van de markt de necktie omdoen.
Haal risico van de tafel. Verkoop hard gestegen tinnef, koop cashflow aandelen, hoge dividenden, kwaliteit.

Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: long goud op het moment van publiceren.

Praktisch al het nieuws was vandaag goed. Goed nieuws uit Europa in de ochtend. Betere werkloosheidscijfers in Duitsland, goed nieuws uit Italië en goed nieuws uit Frankrijk hadden we al gehad.

In de VS idem, daar begon de dag met nieuws dat nog een week geleden begroept zou zijn met een stijging die het equivalent is van de 1,7% daling nu.
Nu moet u ons commentaar maar met het nodige zoutkorreltje nemen want we zijn bij Inveztor iets te vroeg voorzichtig geworden, eind juni al.
Schande.
Wat er nu gebeurt lijkt ons heel eenvoudig te verklaren. De markt is net iets te veel vooruitgelopen en fluit zichzelf nu terug.

Hoe ver dit gaat en hoe lang het gaat duren is niet te zeggen maar we voelen ons vandaag iets beter dan gewoonlijk met onze aandelenweging van minder dan een derde.
Het begon de afgelopen week wat irritant te worden voor ons, met al die stijgingen.

Tenslotte is er nog een punt. Kijk even naar de kalender. We zijn in september en genadeloos slaat de statistische relevantie van deze slechte maand toe.
In de VS dalen de koersen in september/october 15% van de tijd met 10%.

Disclaimer: nvt

De hierna volgende column verschijnt op 925.nl, de website over alles wat telt van negen tot vijf.

Waarom sushi beter smaakt aan de bar, de toekomst van Japan, Guitar Hero en weer wat Kleptoon.

Mijn eerste kennismaking met een sushi meester was met Abe San, in Parijs. Hij heeft een paar restaurants daar maar de echte attractie is zijn kunst met het mes.
Helaas snijdt hij niet vaak meer zelf.
Okonomi, waarbij de sushi meester zelf uitkiest wat hij je voorzet, was een showcase voor zijn talent. Op een dag maakte hij een klein slaatje klaar. Zijn mes toverde de slablaadjes om tot iets magisch anders. Abe San’s toro drapeerde hij over zijn sushi. Zijn koks gebruikten dezelfde vis en dezelfde rijst maar hun resultaat is heel gewoon. Zo leerde ik hoe uniek het vakmanschap van een Japanse kok kan zijn. Samoerais in vis.
Je kunt die sushi alleen aan de bar eten. Je wilt niet het risico lopen dat ze de gang door de zaal niet overleven.
Efemere ervaringen, de andere, unieke kant van Japan.

Japan heeft een nieuwe regeringspartij. Laten we dit niet onderschatten. Voor beleggers lijkt het beeld me een stuk eenvoudiger dan voor politieke waarnemers.
De reden hiervoor is dat de Democratische Partij, de Minshuto, een enorm belangrijk punt op de agenda heeft staan en dat is de modernisering van het Japanse systeem. Dat betekent de ontmanteling van de bureaucratie. Karel van Wolferen is een Nederlandse schrijver die als een van de grootste Japankenners geldt. Hij schreef hier een mooi stuk over dat goed duidelijk maakt wat hier moet gebeuren en wat de kansen zijn.
Voor beleggers lijkt de keus eenvoudig. De Minshuto zal, lijkt me, kiezen voor stimulatie van de interne vraag. Dat betekent een verschuiving van het accent van de grote export gerichte conglomeraten naar de kleinere bedrijven die de interne markt bedienen. De grote Japanse bedrijven zijn een stuk duurder dan de Japanse small-en midcaps. Ze zijn ook een belangrijk deel van het establishment. Het doel van de Democraten is juist om dat establishment aan te pakken. Denk dus in termen van short Nikkei en long een goed stockpickers fonds in kleinere namen. Of een Japans hedge fund. Het hoeft niet door Japanners gerund te worden, buitenlanders hebben vaak een wat meer verfrissende blik op Japan. Ze hebben ook meer oog op wat er fout gaat en waarom. Kijk maar naar Van Wolferen.
Hetzelfde geldt voor de financiële sector. Het hoeft geen Made in Japan te zijn en financiële sushi sterft niet na een minuut.

Vorige maand hadden we het hier over Vivendi. Het leek ons een goed idee om dat aandeel te kopen, steady as she goes. Een schildpad en haas verhaal, vrij naar La Fontaine, want Vivendi was dit jaar nog niet van de plaats gekomen maar serveert wel een eenvoudig doch voedzaam dividend van 7%. Paid to wait en het lange achterblijven hebben we niet meegemaakt want toen zaten we er niet in. Ik heb toen zelf ook wat Vivendi aangeschaft. Vivendi is een Frans mediaconglomeraat. Ze doen in betaaltelevisie met Canal Plus, in mobiele telefoons met de Franse tak van Vodafone en Marrokaanse telecom maar vooral hun recentste business, gaming, loopt goed. Zo kon het komen dat Vivendi vandaag met resultaten kwam die de consensus flink overtroffen. Ik heb het verhaal vanochtend al beschreven op mijn website.
Zo kon het ook komen dat de markt zakte en Vivendi steeg. Een analist van Deutsche Bank, een Duitse bank, gooide er een downkreet overheen waardoor het aandeel een nieuwe high neer kon zetten en toen wat wegzakte maar nog steeds netjes boven de € 20 euro bleef.
Wat nu? Dit is niet een aandeel waar u rijk mee gaat worden denk ik maar wel een leuk 7% dividend verhaal en niet al te veel downside.
De gaming business gaat erg goed. Denk aan Warcraft en aan Guitar Hero.
Guitar Hero? Daar gaan we weer. Tijd voor een opdeet.
U kunt nu overigens ophouden met lezen hoor, dit is een bonustrack.

Sinds ik de autobio van Kleptoon las ben ik opnieuw en anders naar een aantal van zijn nummers gaan luisteren. Ik vond er de laatste dertig jaar weinig meer aan, maar dat neem ik nu terug. Er zit genoeg materiaal in dat boek voor een dozijn leuke columns. Althans, voor bejaarde Guitar Hero fans.
Zoals over zijn avontuur met Carla de Bruin en hoe hij haar kwijtraakte aan die enge Mik Jager. Van de Stenen.
U ligt nu snel een ronde voor op Piepelwatchers in Parijs.
Gek dat die Fransen die elke lettergreep van mevrouw De Bruin serieus nemen niet uit dit boek citeren. Misschien omdat haar achternaam niet in het register staat. Nog interessanter dan de sex-, drugs-, alcohol- en andere ontwenningsverhalen zijn de herinneringen aan andere musici en hoe die muziek tot stand kwam. Je gaat meteen anders luisteren.

Op 27 december vorig jaar overleed Delaney Bramlett.
Bramlett speelde gitaar in de huisband van het muziekprogramma Shindig, de Shindogs, midden jaren ’60. Is dat niet Leon Russell, achter de piano?

Kleptoon schrijft dat alles dat hij van zingen weet van Bramlett leerde.
Bramlett had een band met zijn vrouw, Bonnie, onder de naam Delaney & Bonnie & Friends, want die band wisselde nogal. Leon Russell nam iedereen mee op de Mad Dogs & Englishmen tournee van Joe Cocker en Kleptoon ging met Delaney & Bonnie op toernee. Delaney & Bonnie hadden nooit echt massaal succes, wel vaak echtelijke ruzie, maar hun concerten waren legendarisch.
Kleptoon leerde ze kennen toen hij rondtoerde met supergroep Blind Faith. Hij was zenuwachtig wanneer hij na Delaney & Bonnie op moest "because they were miles better than us."
Klik hier voor een versie van Robert Johnson’s Elijah . Van links naar rechts Kleptoon, Delaney & Bonnie, Bobby Whitlock en Dave Mason.
Of hier voor een opname uit 1970, crummy zwart/wit, morsige sound, maar wel een idee van wat het was. Met George Harrison.

Hun laatste en beste plaat was On Tour, With Eric Clapton.
Ik moet die muziek altijd zachter zetten van mijn omgeving.
Beter dus die te bewaren voor lange ritten, alleen in de auto.
George Harrison en Dave Mason speelden ook mee. Dit was een all star band, zowel de koper- als de ritme sectie. En back-up zangeres Rita Coolidge. En soms Duane Allman.
Pianist en zanger Bobby Whitlock, bassist Carl Radle en drummer Jim Gordon gingen met Kleptoon verder als Derek en de Dominoes en maakten Layla , Kleptoon’s magnum opus. Die piano, aan het eind van Layla, weet u waar die vandaan komt? Dat was was een stukje van Jim Gordon, gewoon eraan gebreid. Voor het effect. Prachtig.

En in het begin had Layla helemaal geen succes.
Dat kwam pas na de Derek is Eric buttons en nog later, na Unplugged.
Toen werd het een wereldhit.

Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: long Vivendi op het moment van publiceren.

In de PolderPortefeuille lopen we nu nog maar een beetje voor op de AEX. We hebben maar een kwart van de portefeuille in aandelen en de AEX per definitie 100% en dat verklaart dat we wat voorsprong verliezen.
Zijn we te voorzichtig, te kortzichtig of juist geduldig en gedisciplineerd?
Voordat we hier wat nader op ingaan eerst wat goed nieuws.
Hoewel we het Australische gas aandeel LNG door een foutje van onze kant uit de PolderPortefeuille hebben laten vallen -via een stoploss order op 48 cent die was blijven slingeren- volgen we het aandeel nog omdat er wat mensen inzitten, inclusief wijzelf.

LNG begon de week met een nieuwe high boven de $1,35. De grap met de stop loss kost ons nu anderhalf procent performance in de PP.
Er is drukke handel nu, het wachten is op een partner die het gas gaat leveren.
Extract begon de week met een spurt naar $10,30 en staat nog steeds boven de $10 en bereikt dus de tenbagger status. Zonder Xemplar waren we er nooit op gekomen, een schrale troost. Extract kwam met goed nieuws over een derde Rössing zone in Namibië.
Vorige week verdubbelden we onze positie in Vivendi. Vandaag kwam Vivendi met resultaten. De winst kwam uit op €818M tegen een Bloomberg consensus van €670M. Vivendi is actief in mobiele telecom, gaming, media. Behalve de afkalvende muziek van Universal ging vooral de gaming business van Activision Blizzard goed.
We doen meestal weinig in grote Eurostoxx aandelen, maar Vivendi was sterk achtergebleven dit jaar, het betaalt een goed dividend dat hoger ligt dan een obligatiecoupon van een vergelijkbaar bedrijf en zoals we al eerder schreven zaten we te wachten op een uitbraak van dit verhaal.

Dit is ook een goed moment om terug te komen op een eerdere discussie op de Inveztor fora. Daar werd ik aangevallen, gebeten, voor aap en erger gezet en op andere manieren met de grond gelijk gemaakt toen ik terloops suggereerde dat we dit jaar niet in een stockpickers markt zaten maar in een global macro markt.
Die mening ben ik nog steeds toegedaan maar ik denk dat hier nu voor een deel verandering in komt. Al wat het maar omdat we zelf van onze stockpicks profiteren. Tot nu toe was het, with the benefit of hindsight natuurlijk, vooral belangrijk om de zwakkere aandelen te kopen want die stegen het snelst.

Of de markt nu klaar is met de stijging of niet is een ander debat maar er zit weer muziek in het uitpikken van de juiste aandelen. Vandaar gisteren Smit eruit en vorige week Vivendi erin.
Overigens, voordat we verkeerd begrepen worden, we hebben niets speciaals met Vivendi, behalve wat hierboven al staat. Achterblijver, goede business, gerespecteerd en solide management, goede cashflow, hoog dividend. Zolang dat laatste het geval blijft kan de koers hoger en als de markt gaat zakken is het een defensief verhaal dat goed in onze visie past.

We zijn nog steeds te voorzichtig. China is nu in een bearmarkt, zoals we vorige maand zagen aankomen, toen we al onze China stukken aanlapten. Shanghai is 23% terug, waarvan maandag alleen al bijna 7%. China knijpt het krediet wat af, het ging te snel.
We zijn ons volledig bewust van onze dwaling die er uit bestaat de bearmarkt rally niet uit te zitten. We stapten eind juni uit, dat was te vroeg. De toekomst zal leren of dit een goede zet was of niet.

We zijn bang voor commerciëel onroerend goed en worden alleen maar banger wanneer we de cijfers zien. Banken hebben ondanks hun rally nog steeds giftig spul aan boord en hoeveel precies weten we niet.
Uiteindelijk zal de consument weer moeten gaan besteden. Stimulering en auto subsidies versterken de banken en verklaren die rally heel goed. En ze halen de vraag voor auto’s even naar voren. Dat is op zich niet slecht, het redt de infrastructuur van de autoindustrie. Veel leveranciers zouden anders definitief kapot gaan.
Maar we zijn bank voor de tweede golf, die er best eens in september of october aan zou kunnen komen.

Misschien krijgen we ongelijk. Laten we dat hopen.

Long LNG, Extract, Vivendi

De hierna volgende column verscheen eerder in FD Geld, het wekelijkse Personal Finance Magazine van Het Financieele Dagblad.

Op 5 juni overleed Peter Bernstein. Hij werd 90 jaar. Sommige beleggers worden heel oud, vooral als ze aan het werk blijven. Denk aan Philip Fisher, Phil Carrett, Roy Neuberger en André Kostolany, om er maar een paar te noemen. Ook Warren Buffett is goed op weg en zijn partner Charlie Munger nog meer.
Is dat statistisch relevant? Misschien niet, maar het is wel een vak waarin je goed oud kunt worden. Als je hersens het maar blijven doen. Misschien komt dat door het creatieve aspect van dit vak, iets wat vandaag de dag minder actueel is.

Peter Bernstein was vooral de afgelopen twintig jaar een toonaangevende belegger. Hij was een fintellectueel, als u mij deze uitdrukking toestaat. Bernstein was hoofdredacteur van het toonaangevende Journal of Portfolio Management, vruchtbaar publicist en auteur. Hij was nog volop bezig toen hij longontsteking kreeg en overleed.
Bernstein schreef een meesterwerk, ‘Against the Gods’ (1996). Met als ondertitel ‘The Remarkable Story of Risk’. Iedereen die zich met geld bezighoudt, zou dit boek moeten lezen. Ten eerste is het een fascinerend verhaal, ook voor wie zich met maatschappelijke problemen bezighoudt. Het ook is een erg modern boek, in die zin dat het de komst van Nassim Nicolas Taleb vrolijk overleeft en er mooi bij aansluit. Niet iedere auteur kan dat zeggen.

De geschiedenis van het begrip risico is fascinerend. We kijken er op een andere manier naar dan vroeger. Maar we zijn ons niet goed bewust van dat verschil, noch hoe er vroeger over werd gedacht. Veel van wat we nu als vanzelfsprekend beschouwen, was honderd of tweehonderd jaar geleden onbekend. Wie weet is dat over een generatie weer zo. Of nog sneller, kijk maar naar de actualiteit van dit vak. Het gaat allemaal over een herdefinitie van wat risico nu eigenlijk is. En dat overstijgt het financiële aspect, dit is een maatschappelijk discussiepunt. Liefst zonder kennis van zaken, of zelfs maar van de geschiedenis, want dat gaat een stuk sneller.

Men verwijt bankiers geld te verdienen aan risico’s die ze zelf niet lopen. Gratis calls dus. Leuk als die diep in the money raken. Ergerlijk als het veel geld is met weinig risico. Hetzelfde kunnen we overigens aandeelhouders van bedrijven verwijten die dankzij een gunstige wending van hun omgeving opeens erg duur worden.
Ons idee over risico verandert in feite voortdurend en tegenwoordig sneller dan ooit. We zijn in een stroomversnelling geraakt en we weten niet goed waar we naartoe gaan. Bernstein is de beste, meest volledige en meest toegankelijke gids.

Lees dat boek dus. U kunt het bij Amazon.co.uk bestellen. Er is een boxset voor £21,24, met ook Bernstein’s ‘Capital Ideas en The Power of Gold’ erbij. En voor tien pond meer krijgt u zelfs Galbraith’s ‘The Great Crash’ en ‘The Black Swan’ van Taleb erbij. Wat is genialiteit toch goedkoop. Even goedkoop als onzin.
Bernstein citeert een prachtige opmerking van Leibniz aan Daniel Bernoulli: ‘De natuur heeft patronen ontwikkeld waardoor gebeurtenissen terugkomen, maar alleen grotendeels.’ Leibniz en Bernoulli, een Zwitser, correspondeerden in het Latijn maar het laatste deel van deze zin was in het Grieks om de nuance te benadrukken.

Dit is, hoe meer je erover nadenkt, een heel moderne gedachte. Het is ook het belangrijkste punt in dit boek. Maar in een nabeschouwing die Bernstein drie jaar na het verschijnen van zijn boek uitsprak haalt hij John von Neumann als grote held van zijn verhaal naar voren. Neumann was de uitvinder van de speltheorie. De economie is een sociale wetenschap. Dat is vervelend en economen proberen dan ook erg hun best te doen dit te vermommen in wiskundige ideeën zodat ze vervelende buitenstaanders kunnen uitsluiten. Het verschil sinds Leibniz en Bernoulli is dat we er nu achter komen dat mensen niet geïsoleerd handelen, maar dat er interactie is. Dat maakt alles veel moeilijker en de techniek geeft ons slechts schijnzekerheid. 

Michael Kraland

Michael Kraland is financier en oprichter van Inveztor. Disclaimer Kraland: niet van toepassing.

Ergens op deze pagina staat een erg leuk en goed doortimmerde blog van The Plunger over gas.

Samenvattend geeft The Plunger zijn bevindingen van de afgelopen tien dagen weer. Hoe een gas ETF genaamd UNG een prachtige short leek vanwege een premie van 15%.
Hoe je dat kon afdekken met futures.
En vervolgens hoe hij er achter kwam dat het allemaal wat gecompliceerder is.

Laten we even naar de conclusie kijken die zich volgens mijn idee hier opdringt.
Ten eerste is gewoon long gas gaan nu erg risicovol.
Ten tweede kan je met zo’n ETF als UNG nog eens 20% extra verliezen als gas verder daalt. En dat zou best kunnen, ook al staat het nu laag.
Ten derde is het de moeite waar op micro niveau te gaan kijken.
Want als je op macro niveau naar gas kijkt zonder roze bril dan huiver je zachtjes. En die roze bril noemt Thijs ook. Boone Pickens’ gas idee. Iemand verklaart kolen voor vies, wat ze natuurlijk zijn, en heft extra belasting, wat goed voor gas is.
Maar hoop is een verboden emotie hier, laten we wat verder graven.

Ik heb nog geen positie ingenomen maar het is wel een erg intrigerende situatie nu.
De oplossing vind je, denk ik, als je naar de gasproducenten kijkt.
Iedereen vindt een aandeel dat op vijf keer cashflow handelt goedkoop en bij gas zitten we nu al een stuk lager, twee tot drie keer voor sommige van de goedkopere bedrijfjes.
Je wilt bedrijven hebben zonder schuld die ook in slechte tijden kunnen blijven boren en produceren.
Die zijn te vinden en er zijn er ook goedkope te vinden. In De Kapitalist zullen we te zijner tijd met een lijstje komen, als we er in stappen.

We kijken even niet naar de exploratie bedrijfjes. Die juniors liggen op hun achterwerk. Bedrijven met lage kosten, lage schulden en een lage prijs, dat is wat we zoeken.

Waarom? Geen van de problemen die we met futures hebben. Je verliest daar al als de gasprijs niet boven de $5,34 uitkomt, of wat de januari prijs ook moge zijn.
Beter dan een ETF in gas zoals UNG, waar je dus een double whammy kunt krijgen van premieverlies van vanavond 20%, plus verlies op gas zelf. En over een eventuele discount hebben we het nog even niet. We weten niet waar die vandaan zou moeten komen maar hé, dat wisten we dus ook niet van die premie.

Bij aandelen verlies je geen tijdswaarde en zit je niet met een hogere ingebouwde toekomstige koers.

Alle seinen voor gas staan op rood. Maar de reden waarom er zoveel belangstelling voor is op $3 is toch wel serieus.
Meestal krijg je wel een draaipunt in zo’n markt.
Maar misschien moeten we niet zozeer naar de koers van gas kijken als naar de koers van gas aandelen. En naar hun prijs/cash flow verhouding.
Je vind ze nu al op 2x. Dat is weinig. Maar het kan nog lager.
Dan komen we straks uit op ergens tussen de 1 en 2 keer cash.

Op dat moment lijkt het me dat The Plunger zijn naam eer aan gaat doen en er op duikt.
En ik met hem.
De reden is eenvoudig. Het risico bij één keer cash flow is heel laag.
Maar hou er wel rekening mee dat voor die ratio er komt iedereen nog pessimistischer moet worden over gas.

Dit is een mooi thema, wie leuke bedrijven weet kan ze hieronder kenbaar maken.
 

Disclaimer Kraland: geen positie in genoemde fondsen.

We wisten al dat we in bijzondere tijden leefden maar dit hebben we nog nooit gezien.

nvt